Aktualności

Jak działać w obliczu ataków na Kościół oraz wolność sumienia i wyznania?

Obecnie w Polsce dochodzi coraz częściej do aktów dyskryminacji i przemocy wobec chrześcijan. Niejednokrotnie ataki te kończyły się tragicznie. Doprowadzono do: śmierci osób ściśle związanych z Kościołem, w tym duchownych, licznych pobić, profanacji miejsc i przedmiotów kultu, bezczeszczenia krzyży oraz innych przedmiotów kultu religijnego. Często powyższym działaniom towarzyszyły zniewagi, bluźnierstwa lub przemoc.

Niestety, część zdarzeń, które powyżej zostały przytoczone nie są zgłaszane odpowiednim służbom. W konsekwencji pozostają nieznane polskiemu systemowi wymiaru sprawiedliwości – nie są ujęte w żadnym rejestrze. Często działo się tak i nadal dzieje ze względu na brak świadomości lub strach osób pokrzywdzonych. W przestrzeni medialnej mówi się mało o nienawiści, jaką doświadczają chrześcijanie w życiu publicznym i prywatnym czy zawodowym, kiedy starają się żyć zgodnie ze swoim sumieniem. Często tematem pomijanym są utrudnienia, jakie napotykają osoby wierzące właśnie ze względu na postępowanie w zgodzie z własnym sumieniem.

Pozostawanie biernym w powyższych sytuacjach powoduje ogromną bezkarność sprawców, którzy za każdym razem przesuwają granice swoich ataków, czy ograniczania wolności sumienia i wyznania. Takie postępowanie może przyczynić się do bezpowrotnej utraty przestrzeni wolności religijnej.

Pamiętajmy, że każdy ma prawo do poszanowania swojej wiary i religii, a państwo musi szanować i chronić prawa wszystkich wierzących.

Przykłady przestępstw z powodu dyskryminacji religijnej

 

Art.  148.  [Zabójstwo]

§ 1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Przykład: próba zabójstwa lub jego dokonanie.
 

Art.  158.  Kodeksu Karnego – Bójka i pobicie

§ 1. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3.  Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Przykład: pobicie osoby duchownej lub wierzącej za jej poglądy. Zarówno w miejscu świętym jak i poza nim. Pobicie może być bardzo dotkliwe, ale również może polegać na lekkim bądź jednorazowym uderzeniu.
 

Art.  190.  Kodeksu Karnego – Groźba karalna

§ 1.  Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2.  Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Przykład: grożenie pobiciem lub zniszczeniem mienia, grożenie utratą możliwości do przemierzania drogi do kościoła, zakazywanie słuchania stacji religijnej, etc.
 

Art.  195.  Kodeksu Karnego – Złośliwe przeszkadzanie w wykonywaniu aktów religijnych

§ 1. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto złośliwie przeszkadza pogrzebowi, uroczystościom lub obrzędom żałobnym.

Przykład: zagłuszanie głośną muzyką lub megafonem, zakłócanie okrzykami (dowolnymi), blokowanie dostępu do miejsc sprawowania kultu, blokowanie procesji lub pielgrzymek, blokowanie wejść do kościołów, zastawianie przydrożnych krzyży lub kapliczek, zagłuszanie osób modlących się, prowokowanie osób wierzących w miejscu kultu, złośliwe rozpraszanie lub uniemożliwianie skupienia na modlitwie; rzucanie kamieniami, śniegiem lub innymi rzeczami w osoby oddające się czynnościom religijnym.
 

Art.  196.  Kodeksu Karnego – Obraza uczuć religijnych

Kto obraża uczucia religijne innych osób, znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przykład: ośmieszanie lub znieważanie przedmiotu bądź miejsca kultu: Matka Boża z aureolą w kolorach tęczy, ośmieszanie lub parodiowanie Mszy Świętych, nabożeństw, wszelkiego rodzaju niszczenie lub oszpecanie miejsc kult (malowanie farbą, rzucanie kamieniami, dewastowanie mechaniczne np. figur świętych lub ścinanie krzyży).
 

Art.  216.  Kodeks Karny – Zniewaga

§ 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

§ 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo, jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 4. W razie skazania za przestępstwo określone w § 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

§ 5. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Przykład: obrażanie poprzez używanie określeń powszechnie uważanych za obelżywe lub wulgarne.
 

Art.  217.  Kodeks Karny – Nietykalność cielesna

§ 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo, jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Przykład: uderzenie, szarpanie, popychanie, kopanie, plucie, oblewanie (np. wodą lub farbą).
 

Art.  255.  Kodeksu Karnego – Publiczne nawoływanie do popełnienia występku lub przestępstwa skarbowego

§ 1. Kto publicznie nawołuje do popełnienia występku lub przestępstwa skarbowego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Kto publicznie nawołuje do popełnienia zbrodni, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 3. Kto publicznie pochwala popełnienie przestępstwa, podlega grzywnie do 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Przykład: publiczne w tym przez media lub Internet nawoływanie do popełnienia przestępstwa lub pochwalanie popełnienia przestępstwa poprzez: komentarz w Internecie, rozklejanie ulotek zachęcających do przestępstwa, skandowanie przez grupkę ludzi pochwał przestępstwa, rozsyłanie wiadomości namawiających lub pochwalających przestępstwo, artykuły w prasie pochwalające przestępstwo.
 

Art.  256.  Kodeksu Karnego – Propagowanie nienawiści na tle różnic wyznaniowych

§ 1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierające treść określoną w § 1 albo będące nośnikiem symboliki faszystowskiej, komunistycznej lub innej totalitarnej.

Przykład: nawoływanie do nienawiści względem chrześcijan, niewspółmierna krytyka w prasie, telewizji, radiu, Internecie odnośnie do religii, wiary lub osób wierzących; wyśmiewanie prawd wiary chrześcijan, wyśmiewanie aktów religijnych.
 

Art.  257.  Kodeksu Karnego – Napaść z powodu nietolerancji religijnej

Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Przykład: znieważanie słowne lub fizyczne, obrażanie chrześcijan, wyśmiewanie wartości chrześcijańskich, obrażanie lub wyśmiewanie osób reprezentujących chrześcijan, ubliżanie osobom wierzącym.
Art.  261.  Kodeksu Karnego – Znieważenie pomnika

Kto znieważa pomnik lub inne miejsce publiczne urządzone w celu upamiętnienia zdarzenia historycznego lub uczczenia osoby, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Przykład: niszczenie pomników poprzez: zaklejanie plakatami, graffiti, wypisywanie obraźliwych haseł, oblewanie (np. farbą, fekaliami), rzucanie kamieniami.
Co zrobić, gdy dowiemy się o przestępstwie?

W sytuacji, gdy pozyskamy wiedzę o przestępstwie to zawiadamiamy o nim Policję lub Prokuraturę. Jeżeli przestępstwo dzieje się w czasie rzeczywistym wówczas można podjąć działania mające na celu niezwłoczne pojawienie się odpowiednich służb państwowych. Jeżeli przestępstwo zostało już popełnione a my uzyskaliśmy na jego temat wiedzę, wówczas należy złożyć w odpowiednim organie zawiadomienie o jego popełnieniu. Tego rodzaju zawiadomienie można złożyć telefonicznie, ustnie lub pisemnie najbliższemu funkcjonariuszowi lub w najbliższej jednostce policji.

Jak się zachować, gdy jesteśmy świadkami przestępstwa?

Ponownie należy podkreślić, że gdy jesteśmy świadkami przestępstwa, musimy upewnić się, że jesteśmy bezpieczni a naszemu życiu i zdrowiu nie zagraża niebezpieczeństwo. Gdy jesteśmy już o tym przekonani, to mamy prawo do utrwalenia przebiegu popełnienia czynu zabronionego za pomocą urządzeń rejestrujących dźwięk czy obraz. Mogą to być kamera w telefonie, aparat fotograficzny, monitoring, dyktafon itp. Utrwalenie działania sprawców z pewnością pomoże organom ścigania skuteczniej ścigać przestępców.

Źródło:

1.      Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.).

2.      Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz.U. z 2021 r. poz. 2345, z późn. zm.).

3.      Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 534, z późn. zm.).

Stan prawny z dnia 23.12.2021 r.

Maciej Lis

Biuro Sieci Pomocy Prawnej

i Poradnictwa Obywatelskiego

w Toruniu przy Centrum

Ochrony Praw Chrześcijan