Aktualności

Sprawa profanacji obrazu Matki Bożej na portalu społecznościowym Facebook

7 sierpnia 2021 r. na portalu internetowym Facebook sprofanowano obraz Matki Bożej. Wizerunek Maryi został zmieniony poprzez zaklejenie jej twarzy wizerunkiem o. Tadeusza Rydzyka. Ponadto pod sprofanowanym wizerunkiem sformułowano tekst w sposób wyrażający imię Maryi znieważająco – „Żabka ma ryja”. W związku, z czym sprawca znieważył nie tylko wizerunek Matki Bożej, ale również dokonał obrazy imienia Maryi poprzez homofonię. Sprofanowany wizerunek Matki Boskiej, jak wspomniano powyżej, był umieszczony w Internecie, co spowodowało, że uczucia religijne dużej liczby osób zostały naruszone. Ponadto pod profanacją wizerunku Matki Bożej znajdowały się komentarze, obrażające zarówno Matkę Bożą jak i o. Tadeusza Rydzyka. W związku z powyższym Biuro Sieci Pomocy Prawnej i Poradnictwa Obywatelskiego przy Centrum Ochrony Praw Chrześcijan postanowiło zainterweniować w tej sprawie.

Zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa zostało przez nas złożone do Prokuratury Łódź-Śródmieście. W zawiadomieniu wskazaliśmy, że sprawca profanacji wizerunku oraz imienia Matki Bożej dopuścił się przestępstw, które są penalizowane w Kodeksie Karnym w dwóch artykułach:

Art.  196.  [Obraza uczuć religijnych]

Kto obraża uczucia religijne innych osób, znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art.  257.  [Napaść z powodu ksenofobii, rasizmu lub nietolerancji religijnej]

Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Zastępca Prokuratora Rejonowego Prokuratury Rejonowej Łódź-Śródmieście Pani K.K. postanowieniem z dnia 21 września 2021 roku odmówiła wszczęcia dochodzenia w sprawie. Odmowa wszczęcia dochodzenia oznacza, że Pani prokurator K.K. nie znalazła podstaw do rozpoczęcia postępowania karnego. W jej ocenie brak jest uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa.

Odmowa wszczęcia dochodzenia przy tak ewidentnych wnioskach dowodowych załączonych do zawiadomienia i dowodach bezpośrednich była całkowicie nieuzasadniona.

Na postanowienie Zastępcy Prokuratora Rejonowego Prokuratury Rejonowej Łódź-Śródmieście o odmowie wszczęcia dochodzenia z dnia 21 września 2021 rok, Biuro Sieci Pomocy Prawnej i Poradnictwa Obywatelskiego przy Centrum Ochrony Praw Chrześcijan złożyło zażalenie. Zażalenie zostało złożone do Sądu Rejonowego. W zażaleniu podnieśliśmy kwestię polegającą na tym, że prokurator rozpoznała sprawę i wydała postanowienie, mimo iż osoby, zawiadamiające nie zostały przesłuchane.

W uzasadnieniu zażalenia zwróciliśmy uwagę, że Maryja dla wiernych jest Królową Nieba i Ziemi, stając się w konkretnych życiowych sytuacjach orędowniczką u Boga, wspomożycielką potrzebujących i uzdrowicielką, a wreszcie Matką Boga i ludzi. Ponadto powołaliśmy się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, w którym podkreślono, że „obiekty czci religijnej to przede wszystkim symbole religijne, wizerunki i imiona Boga, bóstw, ikony… [1] ”. Przykład zachowania spełniającego znamiona czynu zabronionego, określonego w art. 196 KK, M. Budyn-Kulik wskazuje właśnie profanowanie wizerunku Matki Boskiej [2] . W. Wróbel podkreśla natomiast, że znieważenie przedmiotu czci religijnej może nastąpić poprzez „posługiwanie się wizerunkami lub wyobrażeniami uznawanymi za święte w sposób im uwłaczający” [3] . N. Należy też przyjąć, że znaczenie ma treść obrazu lub wyobrażenia, natomiast obojętne jest, czy wizerunek ten został umieszczony na reprodukcji, muralu, plakacie, obrazku, itd. Nie musi mieć on walorów artystycznych, bowiem jak już wspomniano, ochronie na gruncie art. 196 KK podlegają uczucia religijne, nie zaś doznania estetyczne.

W zażaleniu do Sądu Rejonowego podkreśliliśmy, że osoba dokonująca profanacji wizerunku Maryi poprzez zaklejenie jej twarzy wizerunkiem osoby duchownej oraz sformułowanie tekstu przy jej wizerunku w sposób wyrażający imię Maryi znieważająco – „Żabka ma ryja”, musiała wiedzieć, że dotyczy ona wizerunku obdarzonego czcią religijną przez chrześcijan, wobec których w ten sposób wyraża pogardę i nienawiść. Podkreśliliśmy, że świadczy o tym reakcja społeczna. Za pośrednictwem mediów społecznościowych tysiące osób wyraziło swoje oburzenie profanacją wizerunku Maryi, podkreślając także swoją osobistą więź z Matką Bożą oraz ból, jaki powstał na skutek jego wykorzystania.

Mimo tego stanu rzeczy, postanowieniem z dnia 15 stycznia 2022 roku Sąd Rejonowy dla Łódź-Śródmieście w Łodzi, IV Wydział Karny, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Uzasadniając orzeczenie Sędzia Przewodniczący Pan P.S. wskazał: „…w odniesieniu do zmodyfikowanego loga stacji „Radio Maryja” nie sposób przyjąć, by mogło to prowadzić do obrazy uczuć religijnych. Jak słusznie wskazał Prokurator zastąpienie wizerunku Maryi wizerunkiem osoby duchownej nie może stanowić obrazy uczuć religijnych z uwagi na rolę, jaką w praktykach religijnych odgrywają osoby duchowne. Również podpis ,,Żabka ma ryja” nie stanowi obrazy uczyć religijnych, a jedynie może godzić w dobra sieci sklepów ,,Żabka” oraz stacji „Radio Maryja”.”.

Zaprezentowane stanowisko, jakie przyjął Sędzia jest, co najmniej kontrowersyjne. Jesteśmy zbulwersowani sytuacją, w której sędzia uznał, że profanacja, dokonana na wizerunku Matki Boskiej nie narusza uczuć religijnych. Stanowisko to jest sprzeczne z przedstawionymi dowodami, jak również z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, o którym wspomniano powyżej. W konsekwencji Sąd zauważył jedynie naruszenie dobra prywatnego sektora, bagatelizując jednocześnie uczucia religijne osób wierzących.

PRZYPISY

1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 października 2015 r., sygn. akt SK 54/13, OTK-A 2015/9/142, pkt III.4.3.3. Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 1
2. M. Budyn-Kulik, Znieważenie uczuć religijnych – analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 19 (2014), s. 101. Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 2
3. W. Wróbel, Komentarz do art. 196, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a, [red.] W. Wróbel, A. Zoll, WKP 2017, uwaga 5a. Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 3