Aktualności

JAK POSTĘPOWAĆ PO OTRZYMANIU OD ORGANÓW ŚCIGANIA, WEZWANIA W CHARAKTERZE ŚWIADKA PRZESTĘPSTWA NA TLE RELIGIJNYM?

Wezwanie w charakterze świadka przestępstwa na tle religijnym można otrzymać od sądu, prokuratury, policji, organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenie, organu administracji rządowej oraz organu samorządu terytorialnego. Wezwanie na przesłuchanie doręczane jest listownie lub w uzasadnionych przypadkach osobiście. Stawiając się w wyznaczonym miejscu mamy obowiązek mówić prawdę. Zatajanie prawdy lub zeznawanie nieprawdy zagrożone jest karą pozbawienia wolności nawet do 8 lat.

Świadek może zostać wezwany przez uprawnione do tego organy, ale może też zgłosić się samemu. Kwestie dotyczące praw i obowiązków świadka reguluje ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego m.in. w artykułach od 177 do 192a. Zgodnie z tym aktem prawnym, każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania.

Wezwanie w charakterze świadka nakłada na osobę wezwaną obowiązek osobistego stawiennictwa i złożenia zeznań. Oznacza to, że osoba wezwana w charakterze świadka jest bezwzględnie zobowiązana stawić się w miejscu, dniu oraz godzinie wyznaczonej przez organ wzywający. Nie ma możliwości odmowy spełnienia tego obowiązku, jakim jest osobiste stawiennictwo, ponieważ trzeba wiedzieć że brak jego spełnienia może wiązać się z nieprzyjemnymi konsekwencjami takimi jak nałożenie grzywny, a nawet w ostateczności doprowadzenie przez policję. Istnieje jednak możliwość usprawiedliwienia nieobecności w sądzie w przypadku choroby. Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby świadka może być wystawione wyłącznie przez lekarza sądowego. Lekarzem sądowym w rozumieniu ustawy jest lekarz, z którym prezes sądu okręgowego zawarł umowę o wykonywanie czynności lekarza sądowego. Nie jest nim, zatem każdy lekarz powszechnej opieki zdrowotnej. Wykaz lekarzy sądowych prowadzi Prezes sądu okręgowego dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego. Taki wykaz zamieszczony jest na stronie internetowej danego sądu okręgowego. Z reguły wystarczy wpisać w wyszukiwarkę internetową np.: wykaz lekarzy sądowych Sąd Okręgowy Toruń. W wykazie znajduje się informacja o specjalizacji lekarza, miejscu i godzinach przyjmowania interesantów. Informację o lekarzach sądowych możemy uzyskać również telefoniczne w Sądzie Okręgowym.

Może zdarzyć się sytuacja, w której imienne wezwanie do sądu będzie kolidowało z planami zawodowymi, pracą czy prywatnymi sprawami. W sytuacji jednak, gdy chodzi o pracę zarobkową ustawodawca przewidział odpowiednie rozwiązanie. Pracodawca ma ustawowy obowiązek zwolnić pracownika na rozprawę sądową lub do organu, do którego pracownik został wezwany, w związku z czym na ten czas pracownik musi być zwolniony z pracy (czas i miejsce zostają dokładnie określone w wezwaniu imiennym). Pracownik musi mieć możliwość dotrzeć na wskazaną godzinę i miejsce.  Należy mieć na względzie i doliczyć czas dotarcia i powrotu do miejsca wezwania. Pracownik po spełnieniu swojego obowiązku stawiennictwa jest zobowiązany do powrotu do miejsca pracy. Oczywiście w sytuacji, gdy imienne wstawiennictwo jest wymagane w odległym miejscu a pracownik nie ma możliwości powrotu do swojego miejsca pracy w godzinach, w których świadczy pracę to nie ma on obowiązku powrotu do pracy.

Pracownik, aby spełnić warunek uzasadnionego zwolnienia z pracy musi przedstawić pracodawcy imienne wezwanie wraz z adnotacją uzyskaną w sądzie czy organie, do którego został wezwany, potwierdzające fakt, że wywiązał się z obowiązku wstawiennictwa. Pracownik powinien z odpowiednim wyprzedzeniem poinformować pracodawcę o wezwaniu do imiennego wstawiennictwa przed sądem. To jednak nie powinno stanowić problemu, gdyż wezwania doręczane są zazwyczaj szybciej. Pracodawca poinformowany wcześniej o planowanej nieobecności pracownika, musi ustalić prace w firmie/zakładzie tak, aby pracownik mój zrealizować swój obowiązek. Warto podkreślić, że pracodawca nie ma prawa z żadnego powodu odmówić pracownikowi nieobecności z powodu imiennego wstawiennictwa przed sądem. Pracownik na czas osobistego stawiennictwa do organu, który go wzywa nie otrzymuje wynagrodzenia od pracodawcy. Celem otrzymania rekompensaty pieniężnej pracownik powinien wystąpić do pracodawcy o wydanie zaświadczenia określającego wysokość utraconej kwoty z powodu usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Posiadając powyższe zaświadczenie pracownik wezwany w charakterze świadka może ubiegać się o zwrot od organu, który go wezwał. Pracownik powinien złożyć w sądzie (czy innym organie wzywającym) wniosek o zwrot utraconego zarobku lub dochodu. Osoba wezwana może również otrzymać zwrot za koszty podroży i ewentualnego noclegu, jeśli nie miała możliwości powrotu. Warto pamiętać, że czas na złożenie tych wniosków wynosi tylko 3 dni. Zdarza się, że pracodawca z własnej woli wypłacił pracownikowi wynagrodzenie. Wówczas pracownik nie może ubiegać się o rekompensatę za usprawiedliwioną nieobecność w pracy na podstawie imiennego wezwania do organu.

Źródło:

1.      Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U.2021.2345).

2.      Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U.2021.534).

3.      Ustawa z dnia 15 czerwca 2007 r. o lekarzu sądowym, (Dz.U. 2007 nr 123 poz. 849).

4.      Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 listopada 1993 r. II AKz 318/93.

Stan prawny z dnia 20.12.2021 r.

Agata Skibińska-Lis

Biuro Sieci Pomocy Prawnej
i Poradnictwa Obywatelskiego
w Toruniu przy Centrum
Ochrony Praw Chrześcijan