Aktualności

Jak postępować w przypadku wydania przez Inspektora Ochrony Środowiska zakazu bicia w dzwony kościelne? Różne pory dnia

Kwestie ochrony środowiska przed hałasem emitowanym przez instalacje i urządzenia nagłaśniające reguluje przepis art. 156 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, które jednoznacznie stanowi, że zabrania się używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe.

Odstępstwo od powyższego przepisu określa art. 156 ust. 2 ww. Ustawy, zgodnie, z którym przepisu ust. 1 nie stosuje się do okazjonalnych uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych lokalnych zgromadzeń, a także podawania do publicznej wiadomości informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska, a więc i przepisu art. 156 ustawy Prawo ochrony środowiska, należy do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska. Stąd wojewódzki inspektor ochrony środowiska, zgodnie z art. 12 ww. ustawy, jest upoważniony do podejmowania stosownych działań na rzecz wyegzekwowania zakazu wynikającego z art. 156 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Sprawa wykorzystania instalacji nagłaśniającej w postaci elektronicznego dzwonu była przedmiotem sporu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gorzowie Wielkopolskim.

Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał zarządzenie pokontrolne wobec parafii rzymskokatolickiej w związku z wykorzystywaniem przez nią instalacji nagłaśniającej. W zarządzeniu nakazał, aby parafia ograniczyła wykorzystanie instalacji nagłaśniającej w postaci elektronicznego dzwonu do zdarzeń wymienionych w art. 156 ust. 2 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, tj. okazjonalnych uroczystości, uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych legalnych zgromadzeń a także do podawania do publicznej wiadomości informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wyznaczył termin przesłania pisemnej informacji o zakresie podjętych działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń na dzień 14 grudnia 2018 r. Ustalono, bowiem, że elektroniczny dzwon, użytkowany przez Parafię, wygrywa dźwięki melodii religijnych poza uroczystościami o charakterze religijnym a tym samym poza uroczystościami i imprezami związanymi z kultem religijnym. O godzinie 12:00 wygrywana jest melodia „Anioł Pański” (około 1,5 minuty), o godzinie 15:00 melodia „Jezu Ufam Tobie” (około 1 minuty) a o godzinie 21:00 Apel Jasnogórski (około 1,5 minuty).  Z protokołu kontroli wynika także, że Msze Święte w tygodniu odbywają się 4 razy w ciągu dnia o godzinie: 7:00, 8:00, 18:00 i 19:00, a w godzinach: 12:00, 15:00 i 21:00 w parafii nie odbywają się Msze Święte, nabożeństwa czy inne uroczystości lub imprezy religijne, którym te dźwięki mogłyby służyć. Dźwięk bicia dzwonów nie jest zatem odtwarzany w ramach zdarzeń (uroczystości, imprez) wymienionych w art. 156 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, w szczególności, podlega on pod generalny zakaz użytkowania instalacji i urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast i terenach zabudowanych, danym art. 156 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. Parafia zaskarżyła decyzję Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, jednak ten uznał decyzję za zgodną z prawem i oddalił skargę 24 kwietnia 2019 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, że Zarządzenie pokontrolne Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia 27 listopada 2018 r., jest zgodne z prawem. Zarządzenie Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska wpływa na prawa i obowiązki kontrolowanego, ponieważ niewykonanie tego zarządzenia lub niezgodne z prawdą poinformowanie o jego wykonaniu zagrożone jest odpowiedzialnością karną, na co wskazuje treść art. 31a ust. 1 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska.

W omawianej sprawie wygrywanie przez elektroniczny dzwon dźwięków melodii religijnych odbywało się w godzinach o 12:00, 15:00 i 21:00 i, jak ustalono, nie było związane z prowadzeniem nabożeństw czy też z wykonywaniem czynności liturgicznych. Tym samym, w świetle przytoczonych wywodów nie można uznać, aby wygrywanie tych melodii następowało w ramach uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, o których mowa w art. 156 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska.

W związku z powyższym, jeżeli parafia chce wygrywania dźwięków i melodii religijnych w godzinach o 12:00, 15:00 i 21:00 lub innej, musi powiązać czas ich wygrywania z uroczystościami i imprezami związanymi z kultem religijnym (tj. Msza Święta, nabożeństwo, spotkanie modlitewne).

Źródło:

1.      Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483),

2.      Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2021.1973),

3.      Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U.2021.1070).

Stan prawny z dnia 23.12.2021 r.

Maciej Lis

Biuro Sieci Pomocy Prawnej

i Poradnictwa Obywatelskiego

w Toruniu przy Centrum

Ochrony Praw Chrześcijan