Kategorie bazy wiedzy

Burkina Faso, czyli o rosnącym zagrożeniu dla chrześcijan w tym kraju…

Generalnie cała Afryka Wschodnia zmaga się z rosnącymi w siłę organizacjami terrorystycznymi oraz religijnym ekstremizmem. Islamski fundamentalizm, tak w Burkina Faso, jak i w innych krajach regionu, za cel powziął chrześcijan, którzy cierpią na skutek prześladowań. Niemal każdego dnia, środki masowego przekazu informują o kolejnych morderstwach, gwałtach i grabieżach.

Cierpi również rodzina, która ma problemy, aby zebrać się po traumatycznych przeżyciach. Organizacje chroniące prawa człowieka mają nie lada zatem zadanie. Muszą nie tylko walczyć o powstrzymanie fali przemocy, ale także zadbać o pozostających przy życiu członkach rodzin, aby ci byli w stanie dalej funkcjonować.

Organizacja Open Doors zorganizowała ostatnio szereg działań mających na celu wzmocnienie opieki pourazowej dla członków rodzin chrześcijańskich w Burkina Faso, które zmagają się z traumą po śmierci bliskiej osoby, w wyniku działań religijnych ekstremistów.

Terapeuci zwracają uwagę na fakt, że w Burkina Faso upowszechniło się nie-uzewnętrznianie uczuć i ukrywanie emocjonalnego skutku, w wyniku urazu po nagłej śmierci. Nierzadko mówi się chrześcijańskim mieszkańcom tych ziem, aby nie tylko ukrywano łzy, ale generalnie nie rozmawiały te osoby o przeżyciach i uczuciach. Skutkuje to tym, że wiele z tych osób ma problemy z dyskutowaniem o tym, czego doświadczyli i jakie są ich przemyślenia w związku z sytuacją w samym Burkina Faso.

Innym aspektem jest terapia dla kobiet będących ofiarą gwałtu. Chodzi nie tylko o poczucie winy tej osoby, ale także wyzbycia się przekonania, iż jest się brudnym, czy opętanym. Los chrześcijanek w Afryce jest wyjątkowo trudny. Wiele z nich pada ofiarą przestępstw o charakterze seksualnym. Niektóre są porywane dla okupu albo w celu sprzedaży, często w charakterze seksualnej niewolnicy. Dla religijnych ekstremistów, gwałt jest formą kary dla innowierców. Niestety ze strony władz państwowych nie ma obecnie całościowego programu opieki nad skrzywdzonymi kobietami, które też nie mogą liczyć na wsparcie ze strony opieki zdrowotnej. Z tego tytułu tak ważna jest rola organizacji pozarządowych.

Braki kadrowe, jak i niewystarczający poziom edukacji powoduje, że inicjatywa Open Doors zasługuje na szczególne uznanie. Terapeuci oddelegowani do pracy w Burkina Faso zauważają, że wiele osób, z którymi rozmawiali nie miało pojęcia, że traumę da się leczyć. Niestety, ze względu na niemoc rządu centralnego w walce z religijnym ekstremizmem, będzie rosnąć liczba osób potrzebujących opieki.

O zasięgu i skuteczności działań religijnych fundamentalistów niech świadczą wydarzenia tylko z ostatnich dni.

Dnia 22 maja 2022 r. terroryści zabili 11 osób na północy kraju. Wśród ofiar byli ochotnicy z jednostek pomocniczych armii. Było to pokłosie zmasowanych ataków na dwie wioski. Dane te zostały potwierdzone przez lokalne władze.

Płk. Rodolphe Sorgho, rzecznik armii, był bardziej precyzyjny. Stwierdził, że terroryści wzięli za cel wioski Tiekaledji oraz Demniol. Sam atak miał miejsce w niedzielę, kiedy wiele osób gromadziło się na modlitwach. Zaledwie dzień wcześniej zaatakowano bazę, stacjonujących w regionie wojsk. Kiedy żołnierze przeczesywali pobliski obszar w poszukiwaniu napastników, wpadli w pułapkę i stąd tak wiele ofiar.

Tylko w maju 2022 r. podobnych ataków na północy Burkina Faso miało miejsce bardzo dużo. Za każdym razem armia traciła kilkunastu żołnierzy i ochotników z jednostek paramilitarnych. Już nie tylko północ, ale także wschód kraju są zagrożone destabilizacją, w wyniku ataków uzbrojonych napastników.

Samo Burkina Faso zmaga się z międzynarodowym terroryzmem i islamskim fundamentalizmem od 2015 r. Wtedy to zaktywizowały się różne organizacje, które ogłosiły wierność wobec Al-Kaidy albo Państwa Islamskiego. Według władz, śmierć w bezpośrednich starciach miało ponieść około 2000 osób, ale trudno uznać te dane za wiarygodne. Nie są zliczane obecnie ofiary aktów terrorystycznych wycelowanych w cywili, w tym zwłaszcza obywateli religii chrześcijańskiej. Bardziej wiarygodne są dane odnoszące się do osób przesiedlonych. Zdaniem organizacji międzynarodowych, w ciągu ostatnich siedmiu lat w Burkina Faso, ze swoich domów, uciekać musiało przed groźbą utraty zdrowia lub życia ponad 1,8 miliona osób.

Sytuacja polityczna w Burkina Faso dodatkowo pogmatwała się w styczniu 2022 r. Wtedy to władzę stracił Roch Marc Christian Kaboré, który był prezydentem od 2015 r. Obecnie obowiązki głowy państwa pełni przywódca zamachu stanu, ppłk. Paul-Henri Sandaogo Damiba, który stwierdził niedawno, że bezpieczeństwo to jego priorytet. Po tym, jak miał miejsce zamach stanu, nastąpił czasowy spokój, który szybko się skończył. Tylko w ciągu serii ataków w ostatnich dwóch miesiącach, śmierć miało ponieść co najmniej 200 osób.

Raporty odnośnie do bezpieczeństwa w Burkina Faso, opublikowane przez Associated Press, nie są optymistyczne. Sytuacja z tygodnia na tydzień się pogarsza, a siły wierne rządowi nie mają wystarczających zasobów, aby powtrzymać falę przemocy. Wojsko tylko w trzecim tygodniu maja 2022 r. straciło ponad 60 żołnierzy. Brakuje uzbrojenia i amunicji.

Sam zamach stanu był ogłaszany jako pokłosie klęski polityki prezydenta w walce z ekstremistami. Rok 2021 był kluczowy. Wtedy to Burkina Faso przeżyła największy atak terrorystyczny. W ciągu napaści przeprowadzonych w dwie czerwcowe noce 2021 r., śmierć poniosło 135 osób. Za akt terroru odpowiedzialni byli członkowie Al-Kaidy. Przed tymi krwawymi wydarzeniami to Mali uważano za serce terroryzmu na obszarze Sahelu. Później stwierdzono, że dla terrorystów to Burkina Faso okazało się bardziej interesującym obszarem, gdzie mogli się bezpiecznie schronić, na obszarach poza kontrolą armii.

Tak źle jest nie tylko w Burkina Faso, ale w całym regionie. Bliski Wschód dla organizacji reprezentujący globalny terroryzm przestał być główną linią walk. Afryka okazuje się bardziej interesująca. Al-Kaida oraz Państwo Islamskie zaczynają przerzucać zasoby, aby w zdestabilizowanej wewnętrznie Afryce budować „światowy kalifat”.

Niemoc rządów niestety odbija się na niewinnych cywilach. Liczbę przesiedleńców oblicza się już w milionach. W pierwszej kolejności uciekinierami są pozbawieni pomocy i w traumie chrześcijanie.

Na początku kwietnia 2022 r. opinia publiczna została zbulwersowana aktem przemocy wobec sióstr Mariawitek, które w jednej z wiejskich parafii pomagały chorym i potrzebującym. Splądrowane zostały pomieszczenia mieszkalne i spalono ciężarówkę, wykorzystywaną do transportu potrzebujących i medykamentów. Napastników było 10 i strzelali w powietrze oraz do budynków. Jedna ze sióstr mariawitek (urodzona w USA), która miała 83 lata, została porwana. Jej los do dzisiaj nie jest znany.

Tego typu akty przemocy są powszechne w całym Sahelu. Terroryści spod znaku Al-Kaidy, Państwa Islamskiego, Boko Haram, czy Al-Shabaab ewoluowali w ostatnich latach. Przestali atakować w sposób, które generowałyby znaczne ilości ofiar. Tego typu akty przemocy zazwyczaj zwracają uwagę światowej opinii publicznej. W konsekwencji rządy centralne otrzymywały wsparcie finansowe albo militarne. Taktyka się zmieniła.

Obecnie wykorzystuje się kampanię terroru do zmuszania chrześcijańskich mieszkańców do opuszczania własnych domów. Niestety ta forma prześladowań jest równie brutalna. Mowa przecież o gwałtach na chrześcijańskich kobietach i dziewczętach, porwaniach, grabieżach, torturach, etc. To wszystko na oczach przerażonych cywili. W konsekwencji z roku na rok rośnie liczba wewnętrznych przesiedleńców – tak w krajach dotkniętych ekstremizmem, jak i wewnątrz samej Afryki.

Według dostępnych statystyk, Burkina Faso jest na niechlubnym wysokim miejscu rankingu na kraje, gdzie chrześcijanom żyje się najgorzej. Do czasu, gdy Talibowie zajęli Afganistan, pod względem liczby zamęczonych za wiarę, wspomniany kraj afrykański zajmował czwarte miejsce. Na szczycie była Nigeria. Jeśli chodzi o ataki na miejsca kultu – również zamykanie ich na skutek działalności ekstremistów lub władz – Burkina Faso zostało skalsyfikowane na 7 miejscu. Na czele tegoż rankingu znajduje się komunistyczna Chińska Republika Ludowa. Dane opracowane w oparciu o raport Open Doors.

Obecnie, kluczowym miejscem dla zrozumienia poziomu prześladowań chrześcijan na świecie staje się Sahel. Cały obszar Afryki Subsaharyjskiej dla chrześcijańskich wspólnot nie nadaje się obecnie do normalnego życia. Ekstremizm muzułmański rozprzestrzenił się od Nigerii, przez Kamerun, Burkina Faso, Mali i dalej na wschód, aż po Somalię.

Co ciekawe, Burkina Faso przez lata znane było z religijnej harmonii, gdzie muzułmanie i chrześcijanie razem żyli, pomimo regionalnych perturbacji. Obecnie 1 na 20 obywateli musi uciekać ze strachu o swoje życie i zdrowie. To około miliona osób. Kolejny milion jest narażony na permanentny głód. Przyjmuje się, że około 25% mieszkańców tego kraju to wyznawcy chrześcijaństwa. Zatem mowa o dużej grupie ludzi, która jest w sposób ciągły narażona na utratę zdrowia albo wręcz życia.

W chwili obecnej największym zagrożeniem jest szybko rozwijający się religijny fundamentalizm, który ma przełożenie na aktywność organizacji terrorystycznych. W tej materii tylko rząd centralny, wspierany przez kontynentalne i regionalne organizacje międzynarodowe, może poradzić sobie z tym zagrożeniem.

Należy również przeciwdziałać dyskryminacji ze strony umiarkowanych muzułman, którzy uważają chrześcijan za przyczynę swoich nieszczęść. Oskarżenia te są oczywiście niesłuszne. Dobra edukacja i działania informacyjne rządu centralnego mogą doprowadzić do odtworzenia religijnej harmonii, z której Burkina Faso było do niedawna znane.

dr Krystian Chołaszczyński

Literatura:

Four ways trauma care is helping persecuted Christians in West Africa, 25 maja 2022, https://www.opendoorsuk.org/news/latest-news/trauma-west-africa/ [dostęp 27.05.2022]

Militants kill 11 in northern Burkina Faso, 24 maja 2022, https://www.arabnews.com/node/2088601/world [dostęp 27.05.2022]

11 Soldiers Killed by Jihadists in Burkina Faso, 22 maja 2022, https://theparadise.ng/11-soldiers-killed-by-jihadists-in-burkina-faso/ [dostęp 27.05.2022]

11 Soldiers Killed by Jihadists in Burkina Faso, 20 maja 2022, https://www.persecution.org/2022/05/20/11-soldiers-killed-jihadists-burkina-faso/ [dostęp 27.05.2022]

Raymond Ibrahim, The Persecution of Christians, April 2022, 25 maja 2022, http://www.aina.org/news/20220522223707.htm [dostęp 27.05.2022]

Jayson Casper, The Top 50 Countries Where It’s Hardest to Be a Christian (2020), 15 stycznia 2020, https://www.christianitytoday.com/news/2021/january/christian-persecution-2021-countries-open-doors-watch-list.html [dostęp 27.05.2022]

Office of International Religious Freedom, 2020 Report on International Religious Freedom: Burkina Faso, 12 maja 2021, https://www.state.gov/reports/2020-report-on-international-religious-freedom/burkina-faso/ [dostęp 27.05.2022]