Kategorie bazy wiedzy

Dramat chrześcijan we współczesnym Pakistanie. Część II

Jan Wiśniewski

Dramat chrześcijan we współczesnym Pakistanie

Część II

W niedzielę 28 października 2001 roku czterech islamistów wtargnęło do katolickiego kościoła św. Dominika w Bahawalpurze na wschodzie Pakistanu (prowincja Pendżab). Napastnicy szczelnie zamknęli drzwi i wznosząc okrzyki: „Pakistan i Afganistan!”, „groby chrześcijan!”, „Allah jest wielki!”, otworzyli ogień z karabinów maszynowych do zebranych w kościele wiernych. Najpierw został zastrzelony ks. Emanuel Masih. Oprócz niego zginęło 15 osób – w tym dzieci. Szczególnie bolesna była śmierć m.in. całej siedmioosobowej rodziny: rodziców i ich pięcioro dzieci; najmłodsze miało zaledwie roczek. Masakra w Bahawalpurze była tylko początkiem kolejnej fali przemocy wymierzonej w wyznawców Chrystusa. 29 września 2002 roku dwóch zamaskowanych islamistów otworzyło ogień do pracowników i ludzi szukających wsparcia w chrześcijańskiej instytucji dobroczynnej w Karaczi. Zginęło siedmiu chrześcijan. Ponadto w święto Bożego Narodzenia 2002 roku zginęło trzech chrześcijan, a 17 zostało rannych, gdy zamaskowani terroryści wrzucili granaty do prezbiteriańskiego kościoła w prowincji Pendżab.

Szczególnie przerażający los spotkał 9-letnią Razia Masih, która pracowała dla muzułmańskiej rodziny w mieście Fajsalabad koło Lahore. W dniu rozpoczęcia amerykańskiej inwazji na Irak w 2003 roku, dziewczynka została wezwana do pokoju, w którym cała zatrudniająca ją rodzina oglądała przekaz telewizyjny z wojny irackiej. Tam jej oświadczono: „Jesteś chrześcijanką, dlatego za mordowanie dzieci irackich zemścimy się na tobie”. Razia została pobita i zgwałcona. Sprawcy nie tylko nie zostali aresztowani czy też pociągnięci do odpowiedzialności, ale rodzina dziewczyny musiała uciekać ze swojego domu, by ratować życie.

W lipcu 2003 roku sześciu „nieznanych sprawców” zamordowało w miejscowości Okara (prowincja Pendżab) podczas snu w jego własnym domu katolickiego księdza George’a Ibrahima. Arcybiskup Lahore Lawrence Saldanha nie miał wątpliwości, że zbrodnia ta była zemstą islamistów na Kościele za to, że władze oddały mu rok wcześniej skonfiskowaną w 1972 roku szkołę parafialną, jednak wystąpienia tego rodzaju wyraźnie można było dostrzec po 11 września 2001 r., a zwłaszcza po podjętych przez Amerykanów środkach odwetowych wymierzonych w rządzących Afganistanem talibów. Na pewno na zachowanie wobec chrześcijan miała i ma wpływ pakistańska wojna z terroryzmem rozpoczęta w 2004 roku na terenie Waziristanu. Strona rządowa próbuje spacyfikować tereny, na których bardzo silne są wpływy ugrupowań ultraislamskich. W listopadzie 2005 roku, setki muzułmanów w miejscowości Sangla Hill koło Lahore spaliło znajdujący się tam katolicki kościół i dwa protestanckie zbory. W wyniku tego napadu ok. 450 tamtejszych rodzin chrześcijańskich zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. W 2009 roku w Godżra w Pendżabie oskarżono chrześcijan o zbezczeszczenie Koranu podczas uroczystości weselnych. Podburzony przez mułłów tłum najpierw spalił kilkanaście domów należących do chrześcijan. Ponownie doszło do zajść dwa dni później, kiedy tłum ruszył do dzielnicy chrześcijańskiej i zaczął strzelać do mieszkańców. W sumie zniszczono 40 domów i dwa kościoły, zginęło 9 osób. Śledztwo po tych wydarzeniach wskazało, że inspiratorami mordów i podpaleń byli terroryści z Al-Kaidy, którzy przybyli z sąsiedniego Afganistanu. Ich celem była destabilizacja sytuacji w Pakistanie i wywołanie niechęci do rządu współpracującego z USA. Temu miał także służyć atak w marcu 2010 roku ekstremistów muzułmańskich na misję Word Vision w prowincji Mansehra, w czasie którego zamordowali sześciu chrześcijan. Ataku dokonało 15 islamskich bandytów. Najpierw podłożono bombę, potem strzelano do ludzi. Wspomniana organizacja pomagała ofiarom trzęsienia ziemi z 2005 roku, podczas którego zginęło ponad 70 tysięcy Pakistańczyków, a 3,5 miliona straciło domy.

Rządy gen. Musharrafa w Pakistanie nie poprawiły diametralnie sytuacji chrześcijan. W 2008 roku, kiedy został zmuszony do oddania władzy, sytuacja chrześcijan przedstawiała się niemal tak samo tragicznie, jak w momencie przejęcia władzy. Jednak rozmiar późniejszych ataków przerósł najczarniejsze scenariusze. Organizacja Human Rights Watch zauważyła, że sytuacja mniejszości religijnych gwałtownie się pogorszyła od 2012 roku, a rząd nie chciał lub nie był w stanie zapewnić ochrony przed atakami ekstremistów lub zapanować nad nadużyciami popełnianymi przez własne siły bezpieczeństwa. Rozpoczęła się seria ataków terrorystycznych na miejsca kultu i zgromadzenia chrześcijan. Dnia 22 września 2013 roku doszło do ataku terrorystycznego na chrześcijański kościół w Peszawarze. Dwóch zamachowców samobójców wysadziło się w powietrze, kiedy wierni opuszczali świątynie. Zginęło 80 osób. Atak ten wywołał pewne reperkusje międzynarodowe m.in. rezolucji Parlamentu Europejskiego (podjętej z inspiracji polskich posłów), jednak poza deklaracjami nie zmienił polityki wewnętrznej rządu pakistańskiego. Kolejnym duży atak miał miejsce w Lahaurze, do którego doszło 27 marca 2016 roku. W wyniku samobójczego zamachu zginęło ponad 75 osób, w tym ok. 30 dzieci, a ponad 300 osób odniosło obrażenia. Do zamachu przyznali się talibowie, którzy jasno potwierdzili, że ich celem byli świętujący wyznawcy Chrystusa. Atak ten pokazał, że władze nie starają się powstrzymać ataków islamistycznych na mniejszości religijne w Pakistanie. „Wszyscy wiedzieli, że jest Wielkanoc i wspólnota chrześcijańska świętuje. Wszyscy wiedzieli, że kobiety i dzieci będą świętować w parkach. Powinni mieć zapewnione bezpieczeństwo. To porażka rządu” – wskazywał Ashraf Chishti, prawnik wspierający chrześcijan.

W niedzielny poranek w grudniu 2017 roku doszło do ataku na kościół metodystyczny w mieście Kweta – stolicy prowincji Beludżystan, na zachodzie Pakistanu. Napastników było dwóch, jeden zdążył zdetonować kamizelkę z ładunkiem wybuchowym, drugi napastnik został postrzelony przez strażnika kościoła, zanim doprowadził do eksplozji. W czasie ataku w kościele znajdowało się ok. 400 osób. Ofiar ataku było siedem. Część zginęła w wyniku wybuchu, a część podczas strzelaniny, która nastąpiła później. Ponad 20 rannych przetransportowano do szpitali. Nie był to odosobniony atak w tej miejscowości. Dwie osoby zginęły, a pięć zostało rannych po tym, jak islamiści ostrzelali wiernych wychodzących z niedzielnej Mszy Świętej w kwietniu 2018 roku. Kilka tygodni wcześniej, w tym samym mieście fundamentaliści zabili czteroosobową rodzinę, która podróżowała rikszą. A w grudniu 2017 roku dokonali zamachu na kościół w którym zginęło 9 osób. Podobne ataki powtarzają się niestety, co kilka tygodni.

Nie wszystkie ataki zbrojne kończą się „sukcesami” terrorystów. Na początku września 2016 roku dokonano ataku na chrześcijańskie osiedle w pobliżu Peszawaru w północnym Pakistanie. Według informacji przekazanych przez wojsko oraz policję, osiedle położone w plemiennym regionie prowincji Chajber Pachtunchwa w pobliżu granicy z Afganistanem, zostało zaatakowane przez czterech uzbrojonych napastników. Terroryści zamierzali dokonać samobójczych zamachów na terenie osiedla oraz w lokalnej świątyni chrześcijańskiej. Mieli na sobie przytroczone ładunki wybuchowe tzw. „pasy szahida”. Terroryści, zanim zostali zabici przez siły bezpieczeństwa, zdołali zabić jednego chrześcijanina na terenie osiedla. Służby bezpieczeństwa oraz cywilni strażnicy bardzo szybko zabili napastników, dzięki czemu nie zanotowano więcej ofiar wśród mieszkańców osiedla. W strzelaninie z napastnikami rannych zostało trzech funkcjonariuszy sił bezpieczeństwa oraz dwóch cywilnych strażników. Jednak tego typu sukcesów jest niewiele. Rządzący od 2008 roku w Pakistanie prezydenci: Asif Ali Zardari (2008-2013) i Mamnun Husajn (2013-2018) oraz ich rządy i służby nie radzili sobie z rozwiązaniem konfliktu, który jest bardzo złożony, trudny i bez widoku na niezwłoczne unormowanie. W  opinii  wielu  ekspertów,  Pakistan  pod  względem  intensywności działań terrorystycznych wyprzedził obecnie sąsiedni Afganistan. Terroryzm – szczególnie   samobójczy – nie tylko stał się głównym narzędziem walki islamistów z siłami rządowymi, ale też pojawił się tam motyw sprzyjający dalszemu rozszerzaniu się wpływów radykałów – wzrost bezrobocia wśród młodych, którzy stają się podatni na hasła ekstremistyczne, głoszone przez organizacje radykalne. Przykładowo, w przeprowadzonej we wrześniu 2007 roku ankiecie sympatię dla Osamy bin Ladena zadeklarowało 46 proc. respondentów, zaś dla byłego prezydenta Musharrafa 38 proc. Niestety, podobne proporcje dotyczą również lat bardziej współczesnych, choć występują inne osoby poddane tego typu badaniom.

O ile jednak przeciwko atakom terrorystycznym – które dotykają również aparat władzy, służby porządkowe, armię oraz inne odłamy islamu – państwo pakistańskie występuje z mniejszą lub większą sprawnością, to wobec ataków na chrześcijan ze strony muzułmańskich współobywateli nie ma w ogóle reakcji ze strony władz i służb. Przykładem jest atak tłumu muzułmanów na osiedle chrześcijan tzw. Kolonię Józefa niedaleko Karaczi w 2013 roku. Atak nastąpił po kłótni dwóch sąsiadów: muzułmanina i chrześcijanina. W jej wyniku muzułmanin oskarżył sąsiada o bluźnierstwo, co doprowadziło do napaści na osiedle chrześcijan, a później jego splądrowania i spalenia. Działo się tak mimo obecności policji w pobliżu miejsca pogromu. Większość chrześcijan uciekła do większych miast. Pewien chrześcijanin, którego dom został podpalony, Jani Masih, zapytał, dlaczego niewinni chrześcijanie są karani za domniemane przestępstwo jednego człowieka. „Jaka jest nasza wina? – Co zrobiliśmy? Moglibyśmy zostać pociągnięci do odpowiedzialności, gdybyśmy coś zrobili”. Ojciec Peter John z kościoła św. Patryka w Karaczi wezwał rząd do „dopilnowania, aby ludzie poszkodowani, ich nieruchomości zostały spalone … otrzymali jakąś rekompensatę”. Apel ten pozostał bez odpowiedzi.

Podobny pogrom miał miejsce  w Gujranwala, także w 2013 roku. Do takich przykładów można zaliczyć sprofanowanie cmentarza chrześcijańskiego, na którym zniszczono 40 krzyży i nagrobków czy atak grupy ponad 30 mężczyzn, którzy wtargnęli do kościoła św. Dominika w jednej z wiosek w prowincji Pendżab w Pakistanie w listopadzie 2019 roku. Napastnicy zniszczyli bramę i zrzucili ze ściany krzyż. Pretekstem stał się konflikt o budynek kościelny, który ich zdaniem nie otrzymał oficjalnego zatwierdzenia. Atak wywołał strach wśród około 50 rodzin chrześcijańskich w wiosce liczącej 4 tys. muzułmanów. Działo się tak, mimo obecności czterech patroli policji. Żaden z nich nie zdecydował się na interwencję; nikt też nie został później zatrzymany. Zdaniem lokalnych przywódców kościelnych ten atak i poprzednie pokazują rosnącą tendencję do przemocy i dyskryminacji mniejszości religijnych przez muzułmańską większość. „Religia jest często używana do podżegania do przemocy. Mniejszościom odmawia się należnych im praw. Stało się to normą w Pakistanie” – stwierdzili duchowni. Innym przykładem jest śmierć dwóch murarzy, którzy budowali mały kościół dla swojej wspólnoty, na ziemi należącej do jednego z jej członków. Mężczyźni zostali zamordowani strzałami z pistoletu przez „nieznanych” sprawców.

Bibliografia

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 października 2013 r. w sprawie niedawnych przypadków stosowania przemocy wobec chrześcijan i prześladowania ich, zwłaszcza w Maaluli (Syria) i Peszawarze (Pakistan) oraz w sprawie pastora Saeeda Abediniego (Iran) (2013/2872(RSP)) (2016/C 181/15) (Dz.U.UE C z dnia 19 maja 2016 r.)

E. Sakowicz, Pryncypia dialogu Kościoła katolickiego z religiami Dalekiego Wschodu i Indii w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II oraz dokumentów posoborowych, Warszawa 2006.

G. Kucharczyk , Pod mieczem Allaha. Nowe prześladowania i męczeństwo chrześcijan, Kraków 2013.

Attackers Hit Mosques of Islamic Sect in Pakistan, https://www.nytimes.com/2010/05/29/world/asia/29pstan.html?_r=0 [dostęp 10.10.2020]

B. Zajączkowska, Adwokat Asii Bibi broni kolejnych chrześcijan skazanych na śmierć za bluźnierstwo  https://www.vaticannews.va/pl/swiat/news/2019-05/pakistan-bluznierstwo-asia-bibi-malzenstwo.html [dostęp 10.10.2020]

B. Zajączkowska, Pakistan: kolejny atak na katolicki kościół https://www.vaticannews.va/pl/kosciol/news/2018-04/pakistan-zamach-chrzescijanie-quetta-zabici-ranni-islam.html [dostęp 12.10.2020]

Death toll in Parachinar blasts rises to 57, „Dawn” 27 Jul. 2013. [dostęp 10 października 2020]

G. Kucharczyk, Męczeństwo chrześcijan w Pakistanie, https://milujciesie.pl/meczenstwo-chrzescijan-w-pakistanie.html [dostęp 12.10.2020]

Global Human Rights Defence, Minority Atrocities in Pakistan, June 2020, http://www.ghrd.org/content/uploads/2020/09/minority-atrocities-in-pakistan-june-2020-1.pdf, [dostęp 13.10.2020]

H. Akins, Pursuing and IRFA Binding Agreement with Pakistan, United States Commission on International Religious Freedom, June 2020, https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2020%20Pakistan%20Policy%20Update.pdf, [dostęp  13.10.2020]

International Federation for Human Rights, Minorities under attack: Faith-based discrimination and violence in Pakistan, February 2015, https://www.refworld.org/pdfid/57fb91e54.pdf, [dostęp 13.10.2020]

Open Doors International, World Watch Research, Pakistan: Country Dossier, January 2020, https://www.opendoorsusa.org/content/uploads/2016/09/WWL-2020-Country-Dossier-Pakistan-revised-version.pdf, [dostęp 13.10.2020].

Pakistan attack kills aid workers  https://www.theguardian.com/world/2010/mar/10/pakistan-world-vision-aid-attack [dostęp 5.10.2020]

Pakistan minorities minister shot dead in Islamabad  https://timesofindia.indiatimes.com/world/pakistan/Pakistan-minorities-minister-shot-dead-in-Islamabad/articleshow/7609431.cms [dostęp 10.10.2020]

S. Gawlikowski, „Podniosą na was ręce i będą was prześladować”, https://www.lebork.franciszkanie.pl/dla-parafian/artykuly/podniosa-na-was-rece-i-beda-was-przesladowac/ [dostęp 12.10.2020]

T. M. Korczyński, Gwałty na chrześcijankach, https://naszdziennik.pl/wiara-przesladowania/70861,gwalty-na-chrzescijankach.html [dostęp 10.10.2020]

UCA News staff, Islamabad, Religious minorities under fire in Pakistan, 8 July 2020, https://www.ucanews.com/news/religious-minorities-under-fire-in-pakistan/88704#, [dostęp 13.10.2020]

W Pakistanie, w prowincji Pendżab zostało zamordowanych trzech chrześcijan. To kolejne ofiary ekstremizmu religijnego i powiązanych z nim interesów, https://fundacja-fileo.pl/w-pakistanie-w-prowincji-pendzab-zostalo-zamordowanych-trzech-chrzescijan-to-kolejne-ofiary-ekstremizmu-religijnego-i-powiazanych-z-nim-interesow/ [dostęp 10.10.2020]

Pakistan: chrześcijanin uniewinniony od zarzutu bluźnierstwa. To jednak nie koniec dramatu, https://www.pch24.pl/pakistan–chrzescijanin-uniewinniony-od-zarzutu-bluznierstwa–to-jednak-nie-koniec-dramatu,65719,i.html [dostęp 12.10.2020]