Kategorie bazy wiedzy

Nigeria na szczycie niechlubnych list…

Z dnia na dzień pogarsza się sytuacja nigeryjskich chrześcijan. Niemal codziennie padają oni ofiarą spirali przemocy o podłożu religijnych. Nie widać na chwilę obecną poważnych działań ze strony władz centralnych, które mogłyby poprawić los tej części społeczeństwa, które ma prawo oczekiwać pełnej ochrony, tak samo jak muzułmanie.

Niemoc władz nigeryjskich wykorzystują już nie tylko terroryści, ale także ekstremiści, konserwatywnie nastawione wspólnoty etnicznie czy nawet organizacje przestępcze.

Zwróćmy uwagę na Państwo Islamskie. Po tym, jak organizacja ta została pokonana i niemal wyparta z takich państw jak Libia, Irak czy Syria, rozpoczęła ona poszukiwania nowych obszarów zdatnych do szerzenia koncepcji globalnego kalifatu, co oczywiste na drodze terroru. Nigeria okazała się wdzięcznym terenem do prowadzenia terrorystycznych operacji na masową skalę. Dowodzą tego statystyki. Ponad połowa wszystkich aktów terroru autorstwa Państwa Islamskiego, licząc od początku 2022 r., miała miejsce właśnie w Nigerii.

Autorem najnowszego raportu aktywności globalnego terroryzmu jest organizacja Jihad Analytics. Wnioski są miażdżące dla skuteczności władz centralnych federacji. Nigeria prześcignęła w krótkim czasie nie tylko Irak i Syrię, ale wszystkie kraje bliskowschodnie, pod względem aktywności niesławnego Państwa Islamskiego.

W tym samym raporcie możemy przeczytać, że wspomniana organizacja terrorystyczna generalnie przerzuca posiadane zasoby na obszar Afryki. Już połowa wszystkich ataków terrorystycznych odbywa się na terenie kontynentu afrykańskiego. Natomiast lokalna filia Państwa Islamskiego, którą jest Islamic State in West Africa Province (ISWAP), skupiła swoje operacyjne cele obecnie tylko na obszarze nigeryjskim, zdestabilizowanym ciągnącym się konfliktem wewnętrznym, który ma charakter wielopłaszczyznowy.

Licząc od stycznia do kwietnia 2022 r., Państwo Islamskie przeprowadziło na terenie Nigerii aż 162 operacje terrorystyczne o różnym zasięgu i skuteczności. W tym samym czasie, na terenie Iraku, gdzie jeszcze niedawno IS było najaktywniejsze, w sumie 120 aktów przemocy. Jest to tendencja stała i wskazuje na zmianę nie tylko taktyki (z powstania antyrządowego na rzecz działań partyzanckich), ale również obszaru aktywności. Dane statystyczne potwierdzają tezy, które do niedawna pojawiały się tylko wśród znawców tematu.

Należy jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów związanych ze wzrostem aktywności IS oraz ISWAP w Nigerii. Do niedawna, to organizacja Boko Haram, która na północy kraju zorganizowała antyrządowe powstanie, była symbolem nigeryjskiego fundamentalizmu religijnego. Obecnie aż 75% aktów terroru przypisuje się Państwu Islamskiego. Poza tym, niemoc rządu centralnego to nie tylko klęski sił wiernych władzom, ale także cykliczne akty łamania praw człowieka przeciwko cywilom podejrzewanym o sprzyjanie ekstremistom. Nierzadko ofiarami są chrześcijanie, których oskarża się o nieszczęście kraju – przez sam fakt ich obecności. Liczba ofiar zatem, z dnia na dzień rośnie, a aż 2 miliony Nigeryjczyków nie ma teraz możliwości powrotu do własnych domów, które nierzadko już zostały zniszczone albo przejęte.

W powyższym kontekście zastanawiać musi posunięcie amerykańskiego rządu, które usunęło Nigerię z listy państw, które podlegały procedurze „specjalnego zainteresowania”. Ta procedura była stosowana wobec tych krajów, które nie do końca respektowały standardy praw człowieka albo wspierały terroryzm. Teraz USA sprzedają Nigerii broń masowo, jednocześnie ignorując świadectwo osób, które ucierpiały na skutek poczynań policji, wojska i innych służb. Za ważniejsze uznano walkę z globalnym terroryzmem.

Jak zapewne wszyscy wiedzą, żyjemy w dość niespokojnych czasach. Media masowe ukazują nam świat głównie przez pryzmat wielkich konfliktów. Opinia publiczna jest zatem obecnie atakowana obrazami z wojny (np.: rosyjsko-ukraińskiej) albo z obszarów gdzie rośnie obecnie napięcie (Korea Północna, Chiny, Tajwan, etc.). Problemy afrykańskie, bądź bliskowschodnie, zaczęły schodzić na dalszy plan. Jednakże dla ludzi tam mieszkających, zagrożenie utraty zdrowia lub życia jest permanentne i związane z faktem nierzadko tylko przynależności do określonej wspólnoty religijnej.

Radykalny fundamentalizm islamski, w tle wielkich i medialnych konfliktów, rozwija się na niespotykaną skalę. Odczuwają to zwłaszcza chrześcijanie z Nigerii, największego i najludniejszego państwa w Afryce Zachodniej. Padają oni ofiarami morderstw, gwałtów, porwań i wielu innych czynów uważanych za przemoc i łamanie praw człowieka.

Niemal każdego dnia, na wielu afrykańskich portalach, bądź w gazetach, możemy przeczytać o dramatycznych wydarzenia. Chociażby w „Morning Star News”, gdzie podano pod koniec marca 2022 r., że w nigeryjskim stanie Kaduno, w krótkim czasie zamordowano 50 chrześcijan i uprowadzono w nieznanym kierunku jednego duchownego. W tym samym czasie, na terenie lokalnego obszaru administracyjnego Giwa, w środku nocy, napastnicy dokonali ataku i porwali aż 100 chrześcijan. Tego aktu dokonali członkowie organizacji terrorystycznej, zaś w innych wioskach, członkowie wspólnoty muzułmańskiej Fulani pacyfikowali kilka wiosek, poprzez zabijanie zwierząt, palenie domostw oraz niszczenie miejsc kultu.

Dziennikarze z „Christian Post” podali, że między 1 października 2020 r., a 30 września 2021 r. z przyczyn religijnych śmierć poniosło 4650 chrześcijan, a porwano 2500 osób. W podobnym okresie rok wcześniej liczbę zabitych szacowano na 3530, a uprowadzonych na 990. To dramatyczny wzrost.

W raporcie „Open Doors World Watch List” możemy przeczytać, że nigeryjscy chrześcijanie żyją w ciągłej presji. Nie mogą być nawet pewni co do tego, kto będzie stał za kolejnym atakiem na nich. Obok Boko Haram, mamy Państwo Islamskie, Prowincję Afryki Zachodniej Państwa Islamskiego, bojowników z muzułmańskiej wspólnoty etnicznej o nazwie Fulani czy chociażby szybko rosnące szeregi różnych organizacji przestępczych. Jeśli dodamy do tego fakt, że za żadnymi aktami przemocy nie idą konsekwencje, co jest pokłosiem słabości i niechęci rządu federalnego do ścigania sprawców, nie może dziwić, że spirala przemocy toczy się coraz szybciej.

Przemoc w Nigerii ma charakter wielopłaszczyznowy. Oczywiście atakowani są nie tylko chrześcijanie, ale także konwertyci, animiści czy umiarkowanie nastawieni muzułmanie. To jednak sytuacja chrześcijan jest najgorsza. Fundamentaliści religijni i terroryści wprost dążą do wyeliminowania chrześcijaństwa z obszaru całej Nigerii. Fulani natomiast skupiają sią na atakowaniu wiosek, celem wyparcia mieszkańców tych ziem (walka o ziemię, wodopoje, etc.), lecz w swej walce wykorzystują nierzadko religijne hasła i podziały.

Dnia 20 marca 2022 r. bojownicy Fulani podjęli atak na chrześcijańskie miasto Agunu Dutse, w stanie Kaduna. W środku nocy zaatakowano, strzelając na oślep do każdego. Porwano 46 chrześcijan, w tym dzieci. Napastnicy wrócili następnego dnia, dokonując kolejnych aktów przemocy. Nie było pomocy ze strony władz, pomimo przesłanego wcześniej doniesienia o zagrożeniu. Śmierć poniosło 25 osób, a ponad 100 domostw spalono.

Symbolem nigeryjskiej tragedii jest Leah Sharibu. Ta urodzona w 2003 r. Nigeryjka, jako uczennica, mając 14 lat została uprowadzona przez ISWAP – dnia 19 lutego 2018 r. (uprowadzano wówczas 110 uczennic ze szkoły technicznej w Dapchi). Leah Sharibu nie wypuszczono z niewoli, gdyż odmówiła przejścia na islam. Pięć dziewcząt zabito. Do dziś nie wiadomo gdzie jest i jaki jest jej status. Komisarz Amerykańskiej Komisji ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej (USCIRF), Tony Perkins oficjalnie uznał Leah za „więźnia sumienia”. Leah Sharibu jest symbolem tysięcy nigeryjskich chrześcijan, których los jest nieznany – wielu z nich przebywa dalej w niewoli lub już zostało zamordowanych.

O ile organizacje terrorystyczne realizują plan utworzenia muzułmańskiego kalifatu, o tyle szybko rozszerza się przemoc międzyetniczna, której podstawą jest podział religijny. Bojownicy z islamskiej wspólnoty Fulani wykorzystują podziały religijne, aby wzmóc presję na wyznawców innych religii.

W połowie kwietnia 2022 r. opinię publiczną zbulwersowały serie ataków na niemuzułmańskie wsie w środkowej Nigerii, w prowincji Plateau. Śmierć poniosło, co najmniej, 135 osób. Uzbrojone osoby przybyły do wiosek na motocyklach. Jak zawsze strzelano na oślep, zabierano zwierzęta i podpalano zabudowania. Uważa się, że porwano dużą liczbę kobiet zamieszkujących zaatakowane wioski.

To, co wzbudza największe obawy to fakt, że prezydent (który jest z Fulani), jak i rząd, niewiele robią, aby bojowników powstrzymać. Jednocześnie liczba ataków rośnie, gdyż napastnicy nie ponoszą odpowiedzialności za popełniane zbrodnie. Anglikański arcybiskup Jos, Benjamin Kwashi stwierdził, że szokuje fakt ataku na wioski, gdzie muzułmanie i innowiercy od lat żyją razem. Na tych obszarach społeczności tak się zżyły, że stanowią niemal jeden organizm. Zatem atak ma na celu zniszczenie kulturowego rdzenia współżycia pokojowego, aby doprowadzić do sytuacji, gdy z Nigerii całkowicie zniknie chrześcijaństwo.

W Jos, stolicy stanu, coraz częściej chrześcijanie organizują protesty, aby zmusić władze do działania. Narasta strach w związku z brakiem poniesienia odpowiedzialności przez zwykłych przestępców. Chrześcijanie zaczynają czuć się jak obywatele drugiej kategorii, którzy już nie mają czego szukać w Nigerii. Zatem jedynie międzynarodowa presja na władze centralne nigeryjskiej federacji może skłonić rządzących do podjęcia działań na rzecz ochrony wszystkich obywateli bez wyjątku.

dr Krystian Chołaszczyński

Literatura:

Highest Number of Islamic State Attacks Take Place in Nigeria, 22.04.2022, https://www.persecution.org/2022/04/22/highest-number-islamic-state-attacks-take-place-nigeria/ [dostęp 24.04.2022]

Leah Sharibu, https://www.uscirf.gov/religious-prisoners-conscience/current-rpocs/leah-sharibu [dostęp 24.04.2022]

Lela Gilbert, Nigeria’s Christians Face Increasing Violence Day after Day, 01.04.2022, https://providencemag.com/2022/04/nigeria-christians-face-increasing-violence/ [dostęp 24.04.2022]

Nigeria, https://www.opendoorsusa.org/christian-persecution/world-watch-list/nigeria/ [dostęp 24.04.2022]

Terrorists Kill 50 Christians and Abduct 100, including Priest, 28.03.2022, https://mailchi.mp/morningstarnews.org/terrorists-kill-50-christians-and-abduct-100-including-priest?e=c42f44677d [dostęp 24.04.2022]

Rebeca, Paveley, Fulani militia attack Christian villages in Nigeria, 22.04.2022, https://www.churchtimes.co.uk/articles/2022/22-april/news/world/fulani-militia-attack-christian-villages-in-nigeria [dostęp 24.04.2022]

United States Approves Major Arms Sale to Nigeria Despite Human Rights Concerns, 21.04.2022, https://www.persecution.org/2022/04/21/united-states-approves-major-arms-sale-nigeria-despite-human-rights-concerns/ [dostęp 24.04.2022]