Kategorie bazy wiedzy

Pakistan: muzułmanie palą chrześcijańskie kościoły w Jaranwala

Pakistan: muzułmanie palą chrześcijańskie kościoły w Jaranwala

Kolejne pogromy w Pakistanie

W dniu 16 sierpnia 2023 roku doszło w Pakistanie do masowych ataków na chrześcijańską dzielnicę mieszkaniową w ponad stupięćdziesięciotysięcznym mieście Jaranwala, położonym w prowincji Pendżab, na wschodzie Pakistanu. Około 96 procent mieszkańców Pakistanu to muzułmanie. W przeszłości mniejszości religijne, w tym przede wszystkim chrześcijanie, padały ofiarą brutalnych napaści tłumów. Często dochodziło do nich po informacjach o rzekomych bluźnierstwach. W Jaranwala tłum ekstremistów islamskich zaatakował kościoły i domy chrześcijan oraz spalił kilkadziesiąt budynków. Zaledwie kilka godzin przed wybuchem przemocy dwóch chrześcijan zostało oskarżonych o bluźnierstwo. Komendant policji miejskiej Bilal Mehmood stwierdził, że funkcjonariusze aresztowali Raję Amira i jego przyjaciela, którzy zostali oskarżeni przez miejscowych muzułmanów o wyrywanie stron Koranu, pisanie na innych stronach obraźliwych komentarzy, a następnie rzucenie książki na ziemię. Okazało się później, że obaj oskarżeni stali się ofiarami zemsty sąsiadów, którzy w wyniku sporu podrzucili wydarte strony z Koranu pod ich dom, aby fałszywie oskarżyć ich w sprawie o bluźnierstwo. Do ataku podżegali również – jak ustaliła później policja pakistańska – lokalni przywódcy skrajnie prawicowej, islamskiej partii Tehreek-e-Labaik, którzy wcześniej mieli się do tego przygotowywać i zachęcać ludzi do przemocy. Partia ta znana jest z brutalnych protestów przeciwko jakimkolwiek zmianom w prawie dotyczącym bluźnierstwa w Pakistanie, atakowaniu policjantów chroniących obiekty sakralne mniejszości religijnych i nawoływaniom do śmierci sędziów Sądu Najwyższego. Domaga się, aby szariat został uznany za podstawowe prawo islamskie w Pakistanie w drodze stopniowego procesu prawnego i politycznego, choć w rzeczywistości nie odżegnuje się do uciekania się do gwałtownych protestów i przemocy, czym szantażowała wielokrotnie władze pakistańskie. Większość członków partii należy do ruchu Barelvi. W 2023 roku organizowała gwałtowne wiece w Pakistanie w związku z profanacją Koranu w Szwecji i Danii [1] . W ataku zostało rannych około 100 osób, zniszczonych lub uszkodzonych zostało 17 kościołów i kaplic, cmentarz oraz kilkadziesiąt budynków mieszkalnych. Chrześcijanie masowo uciekali do innych części miasta, a ich dobytek był rabowany przez uczestników pogromu. Niektórzy szabrownicy sprowadzili pojazdy, aby wywieźć zagrabione mienie – jeśli nie można było zrabować rzeczy, palono je lub niszczono. Informacje dotyczące pogromu bardzo szybko obiegły media, nie tylko w Pakistanie, lecz również na całym świecie. Szczególnie szybko zareagowały różne pomocowe i monitorujące organizacje chrześcijańskie działające w krajach europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych. To z kolei wpłynęło na władze tych państw – przykładowo Stany Zjednoczone wezwały rząd pakistański do ukarania sprawców tych wydarzeń. Tego typu działania spowodowały, że władze Pakistanu bardzo szybko zareagowały na to wydarzenia. Przemoc spotkała się z potępieniem w całym kraju, a tymczasowy premier Anwaarul-ul-Haq Kakar nakazał policji aresztowanie uczestników zamieszek. W ciągu kilku dni zostało zatrzymanych blisko 160 uczestników pogromów, a rząd tymczasowego premiera Anwaara-ul-Haqa Kakara przekazał na każde gospodarstwo domowe po 2 miliony rupii (6800 dolarów) odszkodowania.

Przyczyny pogromu

Pośrednie przyczyny wybuchu tak gwałtownej nienawiści i fali zniszczenia są różnorakie. Trzeba pamiętać, że sytuacja gospodarcza Pakistanu jest trudna, a inflacja która wynosiła w niektórych miesiącach 2023 roku znacznie ponad 20 procent doprowadziła do znacznego zubożenia ludności tego państwa. Dodatkowo, w maju 2023 roku doszło do przesilenia politycznego w Pakistanie. Rząd pakistański i wspierające go wojsko rozważały zdelegalizowanie partii Pakistan Tehrik-e Insaf (PTI) byłego premiera i lidera opozycji Imrana Khana. Sytuacja była bardzo napięta i groziła wybuchem otwartej konfliktu. Gdy 9 maja Khan pojawił się w sądzie w Islamabadzie, został aresztowany przez funkcjonariuszy Krajowego Biura Odpowiedzialności (NAB). Następnego dnia Wysoki Sąd Islamabadu aresztował Khana na osiem dni. To z kolei doprowadziło do fali protestów w całym kraju. Trudna sytuacja gospodarcza i wspomniany wzrost napięcia politycznego doprowadził do eskalacji nienawiści wobec mniejszości religijnych. Przykładem tego był proces, który rozpoczął się w mieście Bahawalpur w prowincji Pendżab. Został tam oskarżony 24-letni chrześcijanin Nouman Asghar, który został aresztowany jeszcze w 2019 roku, gdy oskarżono go o posiadanie w swoim telefonie (na WhatsAppie) „bluźnierczych” rysunków proroka Mahometa. Według rodziny „Nouman spał w domu, kiedy został aresztowany, ale policja twierdzi, że o 3:30 w nocy był w parku, pokazując bluźniercze obrazy 9-10 osobom” [2] . Po zagmatwanym procesie został on skazany na karę śmierci. Ten sam los spotkał jego przyjaciela Sunny’ego Mushtaqa – przy czym wobec tego drugiego nie ogłoszono jeszcze wyroku. Adwokat Aneeqa Maria Anthony z organizacji pozarządowej „The Voice”, wskazuje, że „sąd zignorował wszystkie procedury i odrzucił wszelkie dowody na korzyść oskarżonych. Chciał tylko dopełnić swego „świętego obowiązku”, „skazując domniemanego bluźniercę na karę śmierci”. Według informacji pochodzących od adwokata i rodzin oskarżonych Nouman i Sunny jedynie otrzymali obrazki, które przesłał do nich młody muzułmanin Bilal Ahmad [3] . Pokazuje to podwójne standardy, jakie obowiązują w stosowaniu prawa przeciw bluźnierstwu, ponieważ policja i sąd zupełnie zignorowały ten fakt, nie podejmując żadnej akcji przeciw Ahmadowi [4] .

Wnioski po pogromie w Jaranwala

Atak w Jaranwala podkreśla niedociągnięcia pakistańskiej policji w zakresie odpowiedniej ochrony mniejszości religijnych i szybkiego reagowania na przemoc wymierzoną w nie. Jednak do po kilku tygodniach od ich zatrzymania nie zostały wymierzone jakiekolwiek kary za to wydarzenie, co w przyszłości może ośmielić tych, którzy dopuszczają się przemocy w imię religii. Także oskarżenia o bluźnierstwo są często wykorzystywane w Pakistanie do atakowania mniejszości. Do podburzenia tłumów wystarcza często niepodparte dowodami oskarżenie. „Częstotliwość i skala takich ataków – które są systematyczne, brutalne i często niekontrolowane – wydaje się rosnąć w ostatnich latach” – powiedział Agencji Reuters przedstawiciel pakistańskiej Komisji Praw Człowieka [5] . Przykładowo w lipcu i sierpniu można było zaobserwować wzrost pogromów Ahmadiya (Ahmadi) – ruchu reformatorskiego w islamie. W ostatnich miesiącach nasiliły się ataki na mniejszości religijne w Pakistanie i ich miejsca kultu. Prześladowania społeczności Ahmadiya są osadzone w prawie pakistańskim i zachęcane przez rząd pakistański. Dnia 25 lipca 2023 roku tłum zdewastował miejsce kultu Ahmadiyya w Karaczi, w prowincji Sindh, a 18 sierpnia podburzeni przez przywódców skrajnie prawicowych bojówek manifestanci zaatakowali fabrykę należącą do człowieka należącego do Ahmadi w Lahore, oskarżając go o bluźnierstwo. Zamiast ścigać napastników, władze oskarżyły ośmiu członków społeczności Ahmadi o bluźnierstwo [6] . To wszystko pokazuje, że często władze lub przedstawiciele partii politycznych (szczególnie skrajnie prawicowych, choć nie tylko) wykorzystują prawo o bluźnierstwie do buntowania i podżegania do pogromów, i przestępstw wobec mniejszości religijnej w celu uzyskania własnych korzyści – oskarżenia przeciwników politycznych o ich wywołanie, zyskania poparcia większości muzułmańskiej w kraju lub zakrycie swoich niepowodzeń lub działań, nie do końca zgodnych z prawem. Pakistańskie prawo dotyczące bluźnierstwa jest w dużej mierze wykorzystywane przeciwko członkom mniejszości religijnych, podczas gdy władze rzadko wnoszą oskarżenie wobec osób odpowiedzialnych za ataki na osoby oskarżone o bluźnierstwo. Również często manipuluje się tym prawem w celu rozstrzygania sporów osobistych lub majątkowych. Pakistańska grupa wsparcia Centrum Sprawiedliwości Społecznej podała, że w latach 1987-2016 co najmniej 1472 osobom postawiono zarzuty na podstawie przepisów o bluźnierstwie [7] . C. Chociaż nie przeprowadzono żadnej egzekucji, kilka osób skazanych za bluźnierstwo oczekuje obecnie na karę śmierci, a wiele innych odsiaduje wyroki dożywocia za powiązane przestępstwa. W Światowym Indeksie Prześladowań z 2023 r. Pakistan zajmuje 7. miejsce wśród krajów, w których chrześcijanie są najbardziej prześladowani za wiarę.

dr Jan Wiśniewski

PRZYPISY

1. A. Tanveer, M. Ahmed, Pakistan hands out cash to Christians who lost homes in rioting over alleged desecration of Quran, 21.08.2023, https://apnews.com/article/pakistan-christians-destroyed-homes-compensation-c04edfe4dccebd0fc15e80a71cae104c [dostęp 20.09.2023] Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 1
2. Christian in Pakistan Sentenced to Death under Blasphemy Law, 31.05.2023, Morning Star News, https://morningstarnews.org/2023/05/christian-in-pakistan-sentenced-to-death-under-blasphemy-law/ [dostęp 20.09.2023] Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 2
3. Pakistan: 24-letni chrześcijanin skazany na śmierć za „bluźnierstwo”, 01.06.2023, PolskieRadio24.pl, https://www.polskieradio.pl/196/3534/Artykul/3181000,pakistan-24letni-chrzescijanin-skazany-na-smierc-za-bluznierstwo [dostęp 20.09.2023] Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 3
4. Pakistan: 24-letni chrześcijanin skazany na śmierć za bluźnierstwo, 31.05.2023, https://www.vaticannews.va/pl/swiat/news/2023-05/pakistan-24-letni-chrzescijanin-skazany-na-smierc.html [dostęp 20.09.2023] Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 4
5. Pakistan: masowe ataki na dzielnicę chrześcijańską. Fałszywe oskarżenie o bluźnierstwo pretekstem ataków, 18.08.2023, Open Doors, Polska, https://www.opendoors.pl/wiadomosci/najnowsze-informacje/pakistan-masowe-ataki-na-dzielnice-chrzescijanska [dostęp 20.09.2023] Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 5
6. Pakistan: Mob Attacks Christian Settlement, 22.08.2023, Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2023/08/22/pakistan-mob-attacks-christian-settlement [dostęp 20.09.2023] Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 6
7. Ibidem. Powrót do fragmentu, którego dotyczy przypis numer 7