Kategorie bazy wiedzy
Prześladowania religijne nie kończą się na granicach
Wrzesień 2022
Łukasz Wilczyński
Prześladowania religijne nie kończą się na granicach
Prześladowania religijne niekoniecznie kończą się na granicach. Chrześcijanie zmuszeni do opuszczenia swoich miejsc zamieszkania i do przemieszczania się czy to za granicę, czy w stronę innego, spokojniejszego rejonu w kraju. Mimo to mogą nadal być poddawani prześladowaniom na tle religijnym na każdym etapie migracji.
Z okazji Światowego Dnia Uchodźcy stowarzyszenie Open Doors opublikowało raport poświęcony migrantom, uchodźcom i uchodźcom wewnętrznym.
I tak tożsamość religijna jako główny lub jeden z czynników wpływających na przesiedlenia dotyczy chrześcijan 58 z 76 krajów objętych raportowaniem w ramach Światowego Indeksu Prześladowań.
Dane dotyczące globalnej skali przesiedleń są zatrważające. Mowa o rekordowej liczbie ponad 100 milionów osób przymusowo przesiedlonych na całym świecie, niezależnie od wiary czy wyznania. Oznacza to, że ponad jeden procent populacji znajduje się przymusowo poza swoim miejscem zamieszkania. Większość tej grupy stanowią uchodźcy wewnętrzni.
Ten gwałtowny wzrost liczby wysiedleń jest częściowo związany z eskalacją konfliktów i przemocy. Wywiera to dodatkową presję na chrześcijan oraz inne mniejszości religijne, które już teraz muszą stawiać czoła wielu wyzwaniom z powodu swojej działalności i tożsamości religijnej.
Historia każdego uciekiniera jest unikalna. Zazwyczaj to konsekwencja konfliktu, klęski żywiołowej, prześladowań lub innych czynników. Religia jest jedną z części złożonej gamy przyczyn, dla których ludzie uciekają.
Prześladowania religijne nie są odosobnionym źródłem podatności na zagrożenia; regularnie potęgują je czynniki takie jak: napięcia etniczne, zaangażowanie polityczne oraz zagrożenia związane z płcią.
Konwencja genewska o statusie uchodźców z 1951 r. uznaje pięć form prześladowań, które mogą spowodować ucieczkę jednostki i kwalifikować ją do otrzymania statusu uchodźcy. Są to: rasa, religia, narodowość, przynależność do określonej grupy społecznej lub poglądy polityczne.
Pomimo długotrwałego uznania, że prześladowania religijne są motorem wysiedleń, związek między przymusową migracją i wiarą pozostaje słabo rozumiany, częściowo z powodu historycznego nacechowania oraz napięć pomiędzy świeckim humanitaryzmem a religią.
Warto jednak przeanalizować nakładanie się na siebie tych rejonów świata, gdzie prześladowania chrześcijan są największe z tymi, gdzie prawo do wolności religijnej jest najczęściej łamane, by lepiej zaspokoić potrzeby prześladowanych wspólnot religijnych.
Kolejnym założeniem, które weryfikuje raport jest to, że wysiedlenia to tylko niezamierzony produkt uboczny prześladowań. W rzeczywistości w wielu przypadkach są one celowe i mogą być częścią szerszej strategii mającej na celu całkowite wyplenienie chrześcijaństwa z danej miejscowości, regionu lub kraju. W niektórych przypadkach strategia ta jest jawna i publiczna, w innych zaś jest ukryta i odbywa się w białych rękawiczkach.
Globalny obraz prześladowań religijnych będzie tylko częściowy, jeśli weźmiemy pod uwagę sam kościół statyczny. Wysiedlenia odrywają jednostki i rodziny od sieci społecznych i wspólnotowych, w których do tej pory funkcjonowały.
Utrata wspólnoty może być jednym z największych zagrożeń dla odporności chrześcijan i ich poczucia tożsamości. Tracą nie tylko swoje domy, ale praktyczne sieci wsparcia społecznego lub finansowego, a także ochronę.
Chrześcijańscy przesiedleńcy wewnętrzni i uchodźcy stoją przed ciągłymi i nowymi wyzwaniami w kontekście wysiedlenia; wyzwaniem są przede wszystkim przemoc psychologiczna i brak bezpieczeństwa fizycznego.
Podczas gdy wszyscy przesiedleńcy i uchodźcy stają przed tymi samymi wyzwaniami, forma i intensywność tych wyzwań mogą być bezpośrednio zależne od wyznawanej wiary. Może to dotyczyć zarówno ataków ze strony brutalnych grup religijnych, których bezpośrednim celem są przesiedleni chrześcijanie, jak i traumy doświadczanej przez konwertytów z powodu odrzucenia przez rodzinę i stosowaną wobec nich przemoc.
Wiek, płeć, przekonania, pochodzenie etniczne lub pozycja publiczna mogą również wpływać na intensywność i formę prześladowań. Głównymi aktywnymi czynnikami powodującymi wysiedlenia motywowane religią są członkowie rodziny, urzędnicy państwowi, członkowie społeczności lokalnej i agresywne grupy religijne.
Wiele z nich może działać w parze, tworząc siatkę nacisków z różnych źródeł, tym samym zmuszając ludzi do opuszczenia kraju.
Konkludując, potrzebna jest większa wiedza i wrażliwość na wyzwania stojące przed chrześcijańskimi uchodźcami i przesiedleńcami wewnętrznymi, aby lepiej zaspokoić ich potrzeby w zakresie ochrony.
Choć może to wynikać z niezamierzonego zaniedbania, w niektórych przypadkach rządy i organizacje międzynarodowe (lub ich przedstawiciele) mogą być aktywnie współwinni przypadkom dyskryminacji i pozbawiania wysiedlonych chrześcijan ich praw. Zgłębienie i zrozumienie procesu wysiedleń to pierwszy krok do poprawy sytuacji wysiedlonych chrześcijan.
Źródła:
Światowy Indeks Prześladowań. Full country dossiers, Open Doors International
The Church on the Run: 2022 IDP & Refugee Report, Open Doors International
Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie dnia 28 lipca 1951 r.
UNHCR: Ukraine, other conflicts push forcibly displaced total over 100 million for first time, UNHCR
Global Internal Displacement Database, IDMC
