Kategorie bazy wiedzy
Prześladowania religijne w Kazachstanie
We wrześniu 2022 roku papież Franciszek uczestniczył w VII Kongresie Zwierzchników Światowych i Tradycyjnych Religii, który odbył się w Kazachstanie. Warto zatem przybliżyć sytuację chrześcijan tego kraju, który to zajmuje 47 miejsce na Światowym Indeksie Prześladowań.
Ogólny zarys sytuacji chrześcijan
Wolność religijna jest ograniczana przez ustawodawstwo z września 2011 roku, a rząd Kazachstanu stale pracuje nad zwiększeniem kontroli nad całym społeczeństwem, co oznacza wzmożony nadzór, naloty na spotkania modlitewne, a także aresztowania za działalność religijną. Wykorzystuje się zagrożenie ze strony radykalnego islamu, aby ograniczyć kolejne obszary wolności. Najmniej problemów ze strony władz doświadczają rosyjskie kościoły prawosławne, które zazwyczaj nie próbują nawiązywać bezpośredniego kontaktów z ludnością Kazachstanu. To właśnie rdzenni chrześcijanie o pochodzeniu muzułmańskim znoszą największe prześladowania zarówno ze strony państwa, ale też rodziny, znajomych i społeczności lokalnej. Niektórzy konwertyci są przez długi czas zamykani przez swoje rodziny w areszcie domowym, bici, a w końcu mogą zostać wydaleni ze swoich wspólnot. Sytuacji nie ułatwia fakt, że lokalni imamowie również wygłaszają przeciwko nim kazania.
Główne źródła prześladowań i dyskryminacji
Dyktatorska paranoja: Dozwolone są tylko kontrolowane przez państwo instytucje religijne. Władze dokonują nalotów i aresztowań członków niezarejestrowanych grup religijnych, zwłaszcza protestantów, którzy są uważani za obcy wpływ mający na celu zniszczenie obecnego systemu politycznego.
Ucisk islamski wymieszany z uciskiem klanowym: Konwertyci na chrześcijaństwo ze środowiska muzułmańskiego doświadczają presji, a czasem przemocy ze strony rodziny i społeczności. Może to obejmować uwięzienie w domu lub wydalenie z domu. Kazachscy przywódcy (przy wsparciu władz) postrzegają konwersję jako atak na kazachską tożsamość. Wielu konwertytów decyduje się zachować swoją nową wiarę w tajemnicy.
Kogo najczęściej dotyczą prześladowania?
Rosyjski Kościół Prawosławny (ROC) ma względną swobodę działania, ponieważ nie jest zaangażowany w ewangelizację Kazachów i dlatego nie jest postrzegany jako zagrożenie. Również rząd Kazachstanu nie ma interesu w prowokowaniu Rosji poprzez stwarzanie trudności dla ROC.
Konwertyci o pochodzeniu muzułmańskim cierpią z powodu restrykcji ze strony państwa i spotykają się z silną presją ze strony rodziny i społeczności lokalnych. Zgromadzenia baptystów, ewangelików i zielonoświątkowców jako niezarejestrowane doświadczają nalotów, gróźb, aresztowań i grzywien ze strony władz, zwłaszcza jeśli są aktywne w dziele ewangelizacji.
Jako, że Konstytucja Kazachstanu określa go jako państwo świeckie, władze kontrolują i ograniczają działalność nietradycyjnych grup religijnych, w tym muzułmanów, którzy praktykują inną wersję islamu niż oficjalnie uznana szkoła Hanafi islamu sunnickiego.
Podsumowanie zobowiązań międzynarodowych i naruszeń praw
Kazachstan zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:
1. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)
Kazachstan nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając lub nie chroniąc następujących praw chrześcijan:
– Kościoły z nietradycyjnych wyznań są najeżdżane, a uczestnicy arbitralnie aresztowani (ICCPR art. 9; 18 i 21).
– Posiadanie i konsultowanie literatury religijnej jest poważnie ograniczone poza międzynarodowymi dozwolonymi ograniczeniami (ICCPR art. 18 i 19).
– Chrześcijanie i ich działalność są monitorowani przez władze i otaczającą społeczność (art. 17 ICCPR).
– nawrócone chrześcijanki narażone są na ryzyko uprowadzenia i przymusowego wydania za mąż za muzułmańskich mężczyzn (ICCPR art. 23; CEDAW art. 16 i ICESCR art. 10).
Wybrane przykłady naruszeń praw religijnych:
– W 131 znanych postępowaniach administracyjnych w 2020 roku 112 osób, trzy organizacje charytatywne i jedna firma zostały ukarane za organizowanie spotkań kultowych, udostępnianie (także w internecie) literatury i przedmiotów religijnych, nauczanie o wierze i umieszczanie treści religijnych w internecie. W styczniu 2021 r. nałożono co najmniej 7 mandatów. Zastępca przewodniczącego Anuar Khatiyev z rządowego Komitetu ds. Religii odmówił dyskusji na temat tego, dlaczego jednostki powinny być narażone na ściganie i karanie za korzystanie z prawa do wolności religii lub przekonań.
– Ministerstwo Informacji i Rozwoju Społecznego proponuje różne zmiany w ustawie o religii i kodeksie administracyjnym. Jedna z poprawek do Prawa o religii nakładałaby nowe procedury biurokratyczne na zarejestrowane przez państwo wspólnoty religijne, które chciałyby organizować spotkania religijne poza zarejestrowanymi przez państwo miejscami kultu. Dotyczyłoby to każdej wspólnoty religijnej, która nie posiada własnego budynku, a także wspólnot, które chcą zorganizować pielgrzymkę lub inne wydarzenie poza swoim miejscem kultu. Kancelaria Premiera nakazała usunięcie poprawek do Prawa o religii z proponowanej ustawy o kontroli społecznej, ale przepis pozostaje w projekcie zmian z lipca 2021 roku.
– Do tej pory w 2021 roku Sądy w całym Kazachstanie ukarały grzywną co najmniej 26 osób za oferowanie do sprzedaży literatury religijnej lub innych przedmiotów religijnych (takich jak ikony, płyty winylowe i stojaki na Koran) bez zezwolenia państwa. Prawie wszystkie grzywny były w wysokości trzytygodniowego średniego wynagrodzenia dla osób pracujących formalnie. Sądy udzieliły dwóm innym osobom ustnych nagan.
Konkretne przykłady pozytywnych zmian:
– Projekt katolickiej Caritas, promujący reintegrację społeczną i zawodową dzieci z zespołem Downa w Kazachstanie ma zostać rozszerzony o osoby z innymi niepełnosprawnościami.
– Kościół katolicki przeprowadził letni program ewangelizacyjny specjalnie dedykowany dzieciom i młodzieży prowadzony przez Papieskie Dzieła Misyjne w Kazachstanie.
Łukasz Wilczyński
Źródła:
1. Full Country Dossier Kazahstan, Open Doors.
2. Forum 18_org
3. Fides
