Kategorie bazy wiedzy

Rośnie liczba ofiar prześladowań chrześcijan w Nigerii

Rośnie liczba ofiar prześladowań chrześcijan w Nigerii

Należy uznać za co najmniej niepokojące doniesienia z afrykańskiego państwa Nigerii. Jak podaje pozarządowa organizacja International Christian Concern, opierając się na danych Intersociety Rule of Law, tylko w 2021 r. śmierć z rąk fundamentalistów islamskich poniosło 1470 chrześcijan. Musi też budzić niepokój liczba osób porwanych. Szacuje się, że ponad 2200 osób zostało do tej pory uprowadzonych. Wydawać by się mogło, że władze centralne nie mają planu, jak powstrzymać obecną falę przemocy religijnej.

Raport szeroko komentowany, autorstwa Intersociety Rule of Law, opisuje sytuację w całym kraju, który położony jest w Afryce Zachodniej. Co ciekawe, zdaniem autorów to nie terrorystyczne organizacje typu Boko Haram stoją za większością przypadków śmiertelnych, a ekstremistycznie nastawieni członkowie pasterskiego ludu Fulani. Wspomniany ekstremizm ma podłoże dżihadystyczne. Na 1470 zabitych (licząc od 1 stycznia do 30 kwietnia 2021 r.), aż 800 osób miało zginąć na skutek działań islamskich ekstremistów ludu Fulani.

Jak powszechnie wiadomo, nigeryjski rząd centralny dąży do takiego przedstawienia sytuacji w tymże kraju, aby nie wiązać przypadków śmiertelnych z działalnością terrorystów, a raczej z „odwiecznym” konfliktem między ludami farmerskimi a pasterskimi. W dobie międzynarodowego terroryzmu ten sposób narracji zrzuca zwłaszcza z władz centralnych odpowiedzialność za niedopilnowanie standardów bezpieczeństwa, czy wręcz ignorowanie doniesień o możliwości popełnienia przestępstwa przez fundamentalistów islamskich.

Autorzy wspomnianego raportu mają zupełnie inne zdanie na temat przyczyn obecnej spirali przemocy. Ich zdaniem, źródeł należy szukać w religijnym fundamentalizmie ze strony islamskich radykałów. Rząd natomiast ma skupiać się raczej na tuszowaniu przyczyn masakr lokalnych społeczności, niż na zadbaniu o bezpieczeństwo dla własnych obywateli. Sformułowania typu: „starcia pasterzy z rolnikami”, „ataki bandytów”, czy „zabójstwa na pograniczu muzułman i chrześcijan”, to tylko próba zakamuflowania prawdziwych intencji ekstremistów.

Zgodnie z przyjętymi tezami autorów raportu, działania przestępcze w Nigerii o religijnym źródle można podzielić na następujące kategorie: zabójstwa i przemoc ze strony muzułmańskich bandytów z Fulani na innych muzułmanach z ludu Hausa; zabójstwa i przemoc ze strony pasterzy muzułmańskich z ludu Fulani na nigeryjskich chrześcijanach; przemoc religijna terrorystów z takich organizacji jak Boko Haram, Ansaru, etc.

Wielu komentatorów zwraca uwagę na ciężki obecnie los ludu Ibo. W większości są to chrześcijanie. Pasterze Fulani mieli dokonywać morderstw, okaleczeń i porwań tylko ze względu na religijną odmienność. W nigeryjskim stanie Anambra na południu kraju, w pierwszych pięciu miesiącach 2021 r. miano co najmniej 20 osób zasztyletować. Kilkadziesiąt chrześcijan zostało porwanych. Reakcję władz stanowych ocenia się jako niewielką.

W innym stanie, Ebonyi, miano około 50 chrześcijan zamordować w przeciągu zaledwie marca i kwietnia 2021 r. Władze stanu, w kontekście morderstw w mieście Mgbo uznały, że za przemocą stoją „międzygminne niesnaski”. Śmierć tylko w tym mieście, w kwietniu 2021 r. poniosło 17 mężczyzn. Podobne przypadki, w kontekście ludu Ibo, miały miejsce w wielu miejscach w Nigerii. Wszędzie scenariusz był podobny. Za cel brano osoby, które cechował chrześcijanizm.

Do tej pory przemoc religijną w Nigerii kojarzyliśmy ze stanem Borno, gdzie narodziła się niesławna organizacja Boko Haram. Ostatnio jednak coraz więcej aktów przemocy ma miejsce w innych regionach kraju. Tak jest w przypadku stanu Zamfara, położonym na północnym-zachodzie tego afrykańskiego państwa. Ostatnio media donosiły o śmierci trzech pasterzy z rąk wyjętej spod prawa grupy określanej mianem jako Yansakai.

Dnia 21 kwietnia 2021 r. doszło do poważnego incydentu. Dwie niezależne grupy Yansakai zaatakowały rynek i zabiły co najmniej trzech pasterzy Fulani. Do napaści miało dojść na cotygodniowym rynku w Wanke, gdzie brutalnie zamordowano członków wspomnianego ludu. Yansakai to grupa zbrojna, która dokonuje ataków na niewinnych cywili (tak chrześcijan, jak i umiarkowanych muzułman). Jej aktywność wskazuje na niemoc rządów stanowych oraz centralnego, w radzeniu sobie z czynnikami destabilizującymi kraj. Chaos wewnętrzny skutkuje tym, że takie ugrupowania zbrojne zyskują na sile.

Ostatnie wydarzenia wskazują, że ataki są coraz częstsze i coraz brutalniejsze. Dnia 23 maja 2021 r. w stanie Plateau – centralna Nigeria – śmierć poniosło 37 chrześcijan. Jak informowały media, jeden z lokalnych pastorów podał, że atakujący mieli swobodnie się poruszać, pomimo wzmocnionych służb bezpieczeństwa rozlokowanych w okolicy.

Wtedy właśnie doszło do dwóch ataków na wioski zamieszkałe przez chrześcijan. Kwi położone jest niedaleko Jos. Do ataku doszło około godziny 23. Zamordowano 14 osób, w tym dzieci, tylko z pobudek religijnych. Spośród zabitych jest ośmioosobowa rodzina. Za tymi aktami przemocy mieli stać pasterze z ludu Fulani, którzy wygłaszali islamistyczne i ekstremistyczne hasła. Trzy godziny wcześniej, w wiosce Dong również doszło do napaści. Tam zamordowano 8 osób, członków Ewangelicznego Kościoła Winning All oraz lokalnego Kościoła Chrystusa wśród Narodów. Ofiarami byli również katolicy. W napaści brać udział miała duża liczba Fulani. Napastnicy mieli wjechać do centrum wioski i strzelać na oślep. To obudziło członków społeczności, z których wielu uciekło i skryło się po okolicznych polach.

O przynależności etnicznej i religijnej napastników świadczą dwa elementy. Zdaniem świadków wszyscy porozumiewali się w języku ludu Fulani. Natomiast, gdy opuszczali wioskę wykrzykiwali hasło: Allahu Akbar (Allah jest wielki).

Co ciekawe, wielu poszkodowanych zwraca uwagę na fakt, że pomimo ataków Fulani o podłożu religijnym, w większości lud ten ma umiarkowane zdanie o religii i bieżącej polityce. Ekstremizm cechuje tylko niewielką część tejże społeczności. Fakt, że fundamentalizm tak się rozwinął jest pokłosiem niemożności poradzenia sobie z ekstremizmem przez rząd centralny i brakiem perspektyw wśród młodych.

W przypadku ataku na obie wspomniane wsie, policja pojawiła się dopiero rano następnego dnia. Chrześcijanie skarżą się, że nie mogą liczyć na żadną pomoc ze strony władz. Są pozostawieni sami sobie. Lokalne społeczności chrześcijańskie martwią się faktem, że pomimo ostrzeżeń siły bezpieczeństwa działają opieszale. Ekstremiści z Fulani coraz częściej współpracują z terrorystami nigeryjskimi, jak i tymi przybyłymi spoza granic kraju. Celem są coraz częściej ataki na niewinnych chrześcijan. Jedyną winą zabitych, jak stwierdził jeden z pastorów, jest fakt, że wierzą w Jezusa Chrystusa. Nic innego nie odróżnia ich od pozostałych członków nigeryjskiej społeczności.

W stanie Plateau, tylko w kwietniu 2021 r. zamordowano 15 chrześcijan. Dnia 30 kwietnia 2021 r. pasterze z ludu Fulani zaatakowali wioskę Ta-Hoss. Zabito tam jednego przedstawiciela lokalnej wspólnoty protestanckiej. Lokalna pastor powiedziała, że gdy dotarli na miejsce znaleźli ciało. Zabitemu zabrano motocykl. W wiosce Sopp tego samego dnia w wyniku zorganizowanej napaści zraniono 7 osób. Z umiejscowionego tam tymczasowego obozu dla wewnętrznych przesiedleńców uciekło kilkaset osób, głównie z obawy o własne życie. 15 kwietnia doszło do ataku na wioskę Wereng, gdzie zabito 6 osób, a kilka innych potrzebowało opieki medycznej. Natomiast 9 kwietnia w wiosce niedaleko Kuru śmierć poniosło 8 chrześcijan.

Dane z Nigerii muszą budzić niepokój. Według „Open Doors’ 2021 World Watch List report” od listopada 2019 r. do października 2020 r. śmierć poniosło 3530 chrześcijan i jest to znaczący wzrost w porównaniu z poprzednim rokiem. Pod względem przypadków śmiertelnych na tle religijnym kraj ten jest tylko za Pakistanem. W kontekście liczby zamykanych kościołów chrześcijańskich Nigerii ustępuje tylko Chińska Republika Ludowa. Zgodnie z raportem, w analizowanym czasie zamknięto aż 270 miejsc religijnego kultu. Poza tym, Nigeria stanowi kraj, w którym najwięcej na świecie porywa się wyznawców Jezusa Chrystusa. We wspomnianym czasie uprowadzono aż 990 chrześcijan.

Fulani nie stanowią jednolitej wspólnoty etnicznej. Na muzułmański lud składają się setki klanów. W większości prezentują one umiarkowane stanowiska. Jednakże rosną w siłę te o najbardziej ekstremistycznych religijnie poglądach. Jest to o tyle niebezpieczne, że w imię islamu i rdzennych wartości biorą za cel chrześcijan i chrześcijańską symbolikę. W tej materii, pod względem programu, zbliżają się do takich terrorystycznych organizacji jak Boko Haram, czy Prowincja Afryki Zachodniej Państwa Islamskiego ISWAP, co może sugerować w niedalekiej przyszłości możliwość współdziałania. Już teraz władze centralne nie radzą sobie ze spiralą przemocy.

Nie możemy zapominać o społecznym charakterze tego konfliktu. Narasta konflikt o ziemię w Nigerii. Pustynnienie znacznych obszarów utrudnia życie tak wspólnotom rolniczym, jak i pasterskim. Fulani dążą do przejęcia ziemi od chrześcijan. Jednocześnie, hasło narzucania islamu padło na podatny grunt szerzącego się ekstremizmu. Nie możemy też zapominać o etnicznej lojalności, która w społecznościach o silnych strukturach rodowo-plemiennych jest kluczowa dla zrozumienia postawy całych wspólnot.

W 2015 r. prezydentem Nigerii został przedstawiciel ludu Fulani, Muhammadu Buhari, który pomimo obietnic nie zrobił wiele, aby wzmocnić poczucie międzyreligijnego bezpieczeństwa w kraju. Nigeria jest obecnie na czele list, gdzie systematycznie łamana jest wolność wyznawania religii.

Ostatnio dużo się pisze o możliwości przeprowadzenia śledztwa przez Międzynarodowy Trybunał Karny w kontekście zbadania zbrodni przeciwko ludzkości na obszarze Nigerii.

dr Krystian Chołaszczyński

Źródła:

Addison Parker, 1,470 Christians Killed in Nigeria Within Four Months, 14.05.2021, https://www.persecution.org/2021/05/14/1470-christians-killed-nigeria-within-four-months/ [dostęp 28.05.2021].

Emeka Umeagbalasi, Chidimma Udegbunam, Esq., Obianuju Igboeli, Esq., Ndidiamaka Bernard, Esq., Nigerian Islamic Jihadists Massacred 1, 470 Christians In First Four Months Of 2021 And Abducted Over 2,200, https://intersociety-ng.org/nigerian-islamic-jihadists-massacred-1-370-christians-in-first-four-months-of-2021-and-abducted-over-2500/ [dostęp 28.05.2021].

Ifeanyi Nwannah, Outlawed Yansakai group kill three herdsmen in Zamfara, https://dailypost.ng/2021/04/22/outlawed-yansakai-group-kill-three-herdsmen-in-zamfara/ [dostęp 28.05.2021].

Atom Turba, Deputy Governor Of Kebbi Directed YANSAKAI In Zuru Emirate To Function In Support Of Army And Police Only When Their Services Are Needed In Battle Ground, January 4, 2020, https://zurualldailyupdates.wordpress.com/2021/02/04/deputy-governor-of-kebbi-directed-yansakai-in-zuru-emirate-to-function-in-support-of-army-and-police-only-when-their-services-are-needed-in-battle-ground/ [dostęp 29.05.2021].

Ahmadu Baba Idris, Birnin Kebbi, Kebbi: Police arrest nine Yansakai attackers of Government Technical College, Zuru, 05 April 2020, https://guardian.ng/news/kebbi-police-arrest-nine-yansakai-attackers-of-government-technical-college-zuru/ [dostęp 29.05.2021].

Herdsmen Attacks Kill 37 Christians in Plateau State, Nigeria, May 26, 2021, https://morningstarnews.org/2021/05/herdsmen-attacks-kill-37-christians-in-plateau-state-nigeria/ [dostęp 29.05.2021].

Addison Parker, 37 Christians Massacred in Plateau State, Nigeria, 28.05.2021, https://www.persecution.org/2021/05/28/37-christians-massacred-plateau-state-nigeria/ [dostęp 29.05.2021].