Kategorie bazy wiedzy

Wielkie martyrologium XXI wieku

W zeszłym miesiącu w Rzymie odbyło się pierwsze posiedzenie nowej instytucji – Komisji ds. Nowych Męczenników – Świadków Wiary, która rozpoczęła swoją działalność przy Dykasterii ds. Kanonizacyjnych. Gdybyśmy chcieli szukać inspiracji do powstania tego watykańskiego organu, musielibyśmy cofnąć się do roku 1994, gdy Jan Paweł II – w związku z przygotowaniami do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 – ogłosił list apostolski „Tertio Millenno Adveniente”. Pisał w nim m.in.:

„Kościół pierwszego tysiąclecia zrodził się z krwi męczenników: „Sanguis martyrum — semen christianorum”. Historyczne wydarzenia związane z postacią Konstantyna Wielkiego nigdy nie potrafiłyby zapewnić takiego rozwoju Kościoła, jakiego byliśmy świadkami w pierwszym tysiącleciu, gdyby nie ów posiew męczeński oraz wielkie dziedzictwo świętości pierwszych pokoleń chrześcijan. U kresu drugiego tysiąclecia Kościół znowu stał się Kościołem męczenników. Prześladowania ludzi wierzących — kapłanów, zakonników i świeckich — zaowocowały wielkim posiewem męczenników w różnych częściach świata. (…) To świadectwo nie może zostać zapomniane. Kościół pierwszych wieków, chociaż natrafiał na tyle trudności organizacyjnych, bardzo zabiegał o to, ażeby utrwalić świadectwo męczenników w specjalnych martyrologiach. Poprzez wieki martyrologie te stale były uzupełniane, a w poczet świętych i błogosławionych Kościoła wchodzili już nie tylko ci, którzy przelali krew dla Chrystusa, ale także nauczyciele wiary, misjonarze, wyznawcy, biskupi, kapłani, dziewice, małżonkowie, wdowy, dzieci.”

Papież podkreślał, że świadectwo XX-wiecznych męczenników nie może być zapomniane. Dlatego zadaniem Kościoła w perspektywie trzeciego tysiąclecia powinno być zbieranie dokumentacji i uzupełnienie martyrologiów, by pielęgnować wiarę o tych, którzy oddali życie za Chrystusa w kończącym się stuleciu. Nigdy bowiem dość powtarzania, że w XX wieku z powodu nienawiści do wiary zamordowano większą liczbę chrześcijan niż we wszystkich poprzednich dziewiętnastu stuleciach razem wziętych. Skoro zaś – jak przypominał Jan Paweł II, cytując Tertuliana – krew męczenników jest zasiewem Kościoła, to także dziś wspólnota wiernych może czerpać duchową siłę ze świadectwa tych, którzy ofiarowali swe życie za Jezusa w naszych czasach.

Ten sam apel papież powtórzył 7 czerwca 1999 roku w trakcie swej pielgrzymki do Polski. Podczas homilii wygłoszonej w Bydgoszczy powiedział m.in.:

„Za szczególną powinność naszego pokolenia w Kościele uważam zebranie wszystkich świadectw o tych, którzy dali życie za Chrystusa. Nasz wiek, nasze stulecie ma swe szczególne martyrologium jeszcze nie w pełni spisane. Trzeba go zbadać, trzeba go stwierdzić, trzeba go spisać. Tak jak spisały martyrologia pierwsze wieki Kościoła, i to jest do dzisiaj naszą siłą, tamto świadectwo męczenników pierwszych stuleci.”

W polskim kontekście Janowi Pawłowi II chodziło głównie o udokumentowanie męczeństwa katolików, którzy stali się ofiarami dwóch totalitarnych systemów: narodowego socjalizmu (nazizmu) i międzynarodowego socjalizmu (komunizmu). Sześć dni później w Warszawie papież beatyfikował 108 męczenników, którzy w trakcie II wojny światowej zamordowani zostali przez reżim hitlerowski. Kościół w Polsce, odpowiadając na apel Jana Pawła, zebrał zresztą dokumentację na temat wielu innych męczenników, co zaowocowało w późniejszych latach wyniesieniem na ołtarze m.in. ks. Jerzego Popiełuszki w 2010 czy rodziny Ulmów w 2023 roku.

Niestety, o ile wiek XX już się zakończył, o tyle nie zakończyły się prześladowania Kościoła. Z różnych zakątków świata dochodzą do nas wciąż wieści o mordach i gwałtach dokonywanych na wyznawcach Chrystusa. Potwierdzają to wszystkie statystyki: chrześcijaństwo jest nadal najbardziej prześladowaną religią na kuli ziemskiej.

Świadomość tego faktu sprawiła, że w lipcu br. Franciszek – w ramach przygotowań do zbliżającego się Jubileuszu Roku 2025 – postanowił powołać do życia Komisję Nowych Męczenników – Świadków Wiary. Zadaniem tej instytucji ma być sporządzenie listy wszystkich osób, które po 2000 roku „przelały krew, wyznając Chrystusa i Jego Ewangelię”.

Podczas swego pierwszego posiedzenia Komisja ogłosiła, iż posiada spis ponad 550 świadków wiary, których okoliczności śmierci oraz ich służba Kościołowi są znane. Większość z owych męczenników XXI wieku zginęła nie podczas misji wysokiego ryzyka, lecz zanurzona w swoim codziennym życiu. Dysponujemy też udokumentowanymi relacjami, że część z nich przed śmiercią wybaczyła swoim oprawcom – podobnie jak zrobił to pierwszy męczennik w dziejach chrześcijaństwa: św. Szczepan.

Prześladowania wyznawców Chrystusa nie są więc zamkniętą kartą w historii Kościoła. Jest także naszą powinnością pamiętać o nich i przekazywać ich świadectwo innym ludziom.

red. Grzegorz Górny